Yorgunluğunuzun Ve Görme Bozukluklarınızın Sebebi MS Olabilir!
Emes Hastalığı diğer adıyla Multiple Skleroz, bir merkezi sinir sistemi hastalığıdır. Yorgunluk, kaslarda güçsüzlük, düzgün yürüyememe ve görme bozuklukları gibi belirtilerle ortaya çıkan Emes (MS) hakkında merak edilen soruları, Okan Üniversitesi Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Okan Bölükbaşı yanıtladı.
MS'İN SEBEP OLDUĞU GÖRME BOZUKLUKLARINDA (OPTİK NEVRİT) KORTİZON, TEMEL TEDAVİ MİDİR?
Optik nevrit, günler ya da aylar süren genelde tek taraflı göme bozukluğuna yol açan bir rahatsızlıktır. Nadiren de olsa körlüğe de yol açabilir. Onu önemli yapan şey, yıllar içinde MS'e dönüşebilme riskidir. Tedavisinde kortizon temel seçenektir. Ancak asla ağızdan alınmamalıdır. Mutlaka damardan verilen tipi tercih edilmelidir. Aksi halde, MS olma riskini artırır.
EMES ATAKLARINI ÖNLEYEN BAZI ÖNLEMLER ALINABİLİR Mİ?
Düzenli yaşam, uygun beslenme, stresi azaltma, iyi uyku; MS atak sıklığı üzerinde olumlu etkiler gösterebilir. En önemli atak azaltıcı yöntem, uygun tedaviye bağlı kalmaktır. Ancak halihazırda, MS ataklarını tam olarak engelleyen bir yöntem yoktur.
BELDEN SIVI ALINMADAN MS TANISI KONULABİLİR Mİ?
Beyin omurilik sıvısı, berrak bir sıvı olup beyin ve omurilik boyunca dolaşmakta ve beynin beslenmesi sağlanmaktadır. Bu sıvının belden bir iğne ile girilip az miktarda alınması yoluyla, emes hastalığında en korkulan tanı yöntemi uygulanmış olur. Aslında korkulacak bir yanı yoktur. Bir uzman tarafından yapılıp kurallara uyulduğunda kan alma işleminden pek de farklı değildir. Ancak, yüzde yüz MS tanısı koydurmaz. Tanısal doğruluğu yüzde 90'lara yakın olsa da hastalığın erken dönmelerinde ya da nadiren bir grup MS hastasında sonuçlar negatif çıkar. Bu yüzden özel durumlar dışında bu testin yapılmasını istemeyen hastaları zorlamanın alemi yoktur. Diğer yöntemlerle de, MS tanısı konulabilir.
MS İLE UNUTKANLIK ARASINDA BİR İLİŞKİ VAR MIDIR?
Unutkanlık MS'de sık görülür. MS hastalarının yaklaşık yarısında şunlardan biri olabilir; unutkanlık, dikkat dağınıklığı ya da bilişsel yetilerde azalma. Depresyon, sıklıkla MS hastalığına eşlik eder. Depresyon da önemli bir unutkanlık nedenidir.
MS HASTALIĞI, İDRAR ZORLUĞU YAPAR MI?
İdrar yapma zorluğu MS hastalığının yüzde 5 inde başlangıç belirtisidir. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde MS hastalarının yüzde 80'inde bir tür idrar sorunu gelişir. İdrar yolları iltihabı, idrar depolama zorlukları ve mesane boşaltım sorunları, en sık görülen bozukluklardır.
AŞILAR İLE MS ARASINDA BİR BAĞLANTI VAR MI?
Tetanoz gibi bazı aşıların oldukça nadir olmakla birlikte MS benzeri durumlara yol açtığı bilinmektedir. Biz MS hastalarında aşılama konusunda mutlaka dikkatli olunması ve yarar-zarar hesabına göre konunun uzmanı ile birlikte karar verilmesi gerektiğini söylüyoruz. Son yıllarda Fransa ve Belçika' da hepatit aşıları ile MS gelişimi arasında bir ilişki kuruldu. Durum yüksek mahkemeye kadar giden bir davalar silsilesine konu oldu. Yüksek mahkeme "ilişki yoktur" diyemedi. Dikkatli olunması gerektiği yönünde bir karar verdi.
MS CİNSELLİĞİ ETKİLER Mİ?
Emes sıklıkla cinsel işlev bozukluklarına neden olur. Bu bazen doğrudan sinir sistemi bozukluklarından kaynaklanırken bazen de psiko-sosyal sorunlar nedeniyle gelişir. Hastalığın yarattığı özgüven eksiklikleri, cinsel işlev bozukluklarına sıklıkla yol açar. Kronik dönemde MS'li kadınların yüzde 77'i, erkeklerin yüzde 90'nına yakınında cinsel işlev sorunları gelişecektir. Bu sorunlar erkeklerde sıklıkla sertleşme ile ilgili iken, kadınlarda sıklıkla orgazm ile ilgili olur. Mutlaka, ilgili uzmanla tüm sorunların erken dönemde konuşulması gerekir.
EMES YUTMA BOZUKLUĞU YAPAR MI?
MS hastalığında yutma zorlukları başlangıçta nadir olsa da, hastalığın müzminleştiği dönemlerde hastaların yüzde 50'sinde bir tür yutma bozukluğu gelişebilir. Beyin sapını etkileyen hasarlar, depresyon, solunum işlevlerinde bozulmaya neden olan durumlar; yutma ile ilgili sorunların başlıca nedenleri olabilir.
TANI EMAR İLE KONULABİLİR Mİ?
Emar, tanı için gereklidir, ancak kesin tanı koydurucu değildir. Emar, tanı için önemlidir. Tanısal duyarlılığı çok yüksektir, ancak tanısal özgüllüğü düşüktür. Görülmektedir ki, MS hastası olmayan birçok kişinin emarında da, MS benzeri lezyonlar görülebilmektedir. Bu durumda uzmana güvenmek en iyi seçenektir.
