Bir efsanenin çöküşü: Post up
Houston Rockets, 1993-1994 ve 1994-1995 yıllarında NBA şampiyonluğunu kucaklarken Vernon Maxwell, Sam Cassell ve Kenny Smith’le dışarıdan oynama dengesini ayarlıyordu.
Houston Rockets, 1993-1994 ve 1994-1995 yıllarında NBA şampiyonluğunu kucaklarken Vernon Maxwell, Sam Cassell ve Kenny Smith’le dışarıdan oynama dengesini ayarlıyordu. Fakat onları yüzüğe ulaştıran ana unsur, Hakemm Olajuwon’un durdurulamayan post oyunlarıydı. Olajuwon rakibin zayıf tarafından gelen pası aldığında ayak oyunlarındaki kabiliyetini kullanır ve vücut dengesiyle birlikte potaya uzanırdı.
Shaq O’Neal, Olajuwon kadar zarif değildi. Post’a geçtiği zaman ayak oyunlarında fazla vakit kaybetmeden ezici fiziğini kullanarak potanın limitlerini zorlayan smaçlar yapar veya net turnikeler bırakırdı. Post oyunlarındaki bu yeteneğinin sıradışılığı sayesinde MVP olup NBA yüzükleri kazanırken tarihin en iyi pivotlarından birisi olarak kabul ediliyordu.
Tim Duncan ise post up kavramının tanımı için örnek verebileceğimiz en uygun isim olabilir. Basketbol zekâsı ve vücut kullanımıyla “The Fundamental” lakabını alan Duncan, 20 Mart 2002’de takımının Los Angeles Lakers’ı ağırladığı normal sezon maçında post up’ın en güzel örneklerinden birini vermişti. 2000’li yıllara ve 2010’lu yılların ilk yarısına damga vuran Duncan’ın post up oyunları, çok yönlü oyununda dahi ön plana çıkacak kadar dikkat çekiciydi.
Günümüz pivotlarının ise bambaşka bir oyun felsefesi benimsediklerini; daha doğrusu modern geçiş nedeniyle benimsemek zorunda olduklarını söylemek mümkün. Zira Joel Embiid, Karl-Anthony Towns, Pascal Siakam, Anthony Davis ve Blake Griffin gibi yıldız pivotlar bu sezon post up oyunlarından maç başına en fazla 0,91 sayı üretebildi. Ama bu, yalnızca 2019-2020 sezonuna özgü bir durum değil. Değişimin sinyalleri her yıl kendini gösteriyordu.
Post up, 2014-2015 sezonuna kadar belirli bir düşüş grafiğine sahipti. Fakat o sezonu şampiyonlukla tamamlayan ve beş yıl üst üste NBA Finalleri’nde yer alan Golden State Warriors; pace&space ve üçlük konusunda lig ortalamasını 3,1 farkla geride bırakırken post up’ta ligin ortalama takımlarından birisiydi.
Warriors’ın ikinci şampiyonluğunun ardından bütün takımların oyun felsefesinde belirli bir değişim yaşandı. Zira Michael Lewis tarafından 2003 yılında kaleme alınan “Moneyball: The Art of Winning an Unfair Game” kitabında Billy Beane’nin matematik/başarı kazanma bağlamındaki çalışmaları, önce beyzbola ardından da basketbol dünyasına farklı bir perspektif kazandırmıştı.
Hücumda değişen felsefenin yanı sıra yeni savunma anlayışları da post up’ın azalmasına neden oldu. 2010’lara kadar alan savunması genelde 1-3-1 düzeninde yapılıyordu. Yani savunmanın pota altı bölgesi biraz daha kalabalıktı. Böylece perde yaptıktan sonra içeriye devrilen uzun, post için ideal alanı yaratabiliyordu. Fakat günümüzde 2-1-2 düzenin kullanılması, üçlük çizgisinin gerisini uzunlar için biraz daha kullanılabilir hâle getirdi. Perde yapan uzunun içeriye devrilmesi yerine tepeye çıkması ve ekstra paslarla alan açması önem kazandı.
Yukarıda gördüğünüz grafik, Blake Griffin ve Brook Lopez’in 2010’dan bu sezona dek post up kullanımlarını gösteriyor. Griffin, Los Angeles Clippers forması giydiği dönemlerde özellikle Chris Paul’le birlikte post up setlerinde harikalar yaratıyordu. Lopez ise forvet kanallarından gelen pasları post hareketleriyle bitiriyordu. Şimdi bir de bu ikilinin üçlük grafiğine göz atalım.
Post oyunlarındaki azalma ile üçlük kullanımlarının yükselişi arasındaki fark, modern basketbolu özetler nitelikte. Keza bu iki isme benzer örneği Karl-Anthony Towns, Anthony Davis, Al Horford ve daha birçok yıldız pivot üzerinden vermek mümkün.
Joel Embiid’in arada sırada, “Ya bu pozisyonu da post oynamak istiyorum.” dedikten sonra 90’ları hatırlatan post hareketleriyle potaya gitmesi, Rudy Gobert’in post sonrası hook şutları veya Jarrett Allen’ın Brooklyn ruhunu yansıtan klasik ayak oyunları dışında günümüzde post oyunlarının pek bir tadı ve geçerliliği kalmadı.
Kısacası bir zamanlar boyalı alanı domine eden o hırçın devler, çizgi dışına çıkıp naif bir şut mekanizmasıyla üçlük atmaya başladı. Ve post up oyunları bu değişimde tozlu raflara doğru yol aldı.
Hazırlayan: Kuzey KILIÇ
