Usain Bolt: 9.58 Grafikte 8 Olimpiyat Şampiyonunun Kariyeri
Sekiz kez Olimpiyat şampiyonu olan Usain Bolt artık emekliliğe hazırlanıyor.
Jamaikalı atlet Usain Bolt, dünyanın gelmiş geçmiş en iyi kısa mesafe koşucusu olarak kabul ediliyor.
İngiltere'nin başkenti Londra'da devam eden Dünya Atletizm Şampiyonası ile spora veda edecek olan Bolt'un neden 'yaşayan efsane' olarak anıldığını 9.58 grafikte anlattık.
1
Tarihin en hızlı koşucusu.
Bolt 100 metre yarışlarında son üç dünya rekorunun sahibi. Rekoru ilk kez 9 yıl önce kırmıştı.
Bolt bir diğer Jamaikalı atlet Asafa Powell'ı Mayıs 2008'de 9.72 saniyelik derecesiyle geçmiş ve dünya rekorunu kırmıştı. İkinci gelen Powell'ın 9.74 saniyelik derecesi de bir önceki rekordan iyiydi.
Bolt yine 2008'de Pekin Olimpiyat Oyunları'nda 100 metre dünya rekorunu 9.69 saniyeye indirmişti.
1912'de Stokholm'de koşan ABD'li atlet Donald Lippincott, 100 metre yarışını 10.6 saniyelik derecesiyle kazanmıştı. İlk kez o yarışta tutulan süre yeni kurulmuş olan Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği (IAAF) tarafından kayda geçirilmişti.
Rekoru 10 saniye altına çeken ilk atlet ise 1968 yılında Jim Hines olmuştu. Ancak 10.6 saniyelik ilk rekoru tam 1 saniye geliştirmek neredeyse 100 yıl aldı. Bu başarıya imza atan isim de yine Usain Bolt'tu.
2 Herkesten sık derecesini geliştirdi.
IAAF'ın 100 metreyi 10 saniye altında koşma sıklığı listesinde Bolt'a yaklaşabilen çok az sayıda isim var.
Hines'tan bu yana 100 metreyi 10 saniye altında koşan 124 kişi var.
Ancak 9.78 saniye altına inebilen isimler sadece Bolt, diğer Jamaikalılar Yohan Blake ve Asafa powell ile ABD'liler Justin Gatlin ve Tyson Gay.
Bolt bu başarıyı tam 9 kez gösterebilen tek isim. 3
Tabii ki her şey 100 metre yarışından da ibaret değil.
Bolt 200 metre yarışında da rakipsiz. IAAF'ın 1977'de rekor sistemine geçişinden bu yana hem 100 hem de 200 metrede dünya rekorlarını elinde tutan tek isim.
2008 Pekin Olimpiyat Oyunları'nda Bolt ABD'li Michael Johnson'ın 22 yıl boyunca kırılamayan 19.32 saniyelik rekorunu kırmış ve 19.30 saniyelik derecesiyle altın madalyayı kazanmıştı. Ardından aynı yıl Berlin'de kendi rekorunu 19.19'a geliştirmişti.
4
İstikrar, istikrar, istikrar.
Londra Atletizm Şampiyonası'nı saymazsanız, 2008'den bu yana girdiği tüm Olimpiyat ve Dünya Şampiyonası yarışlarını kazandı.
Rio 2016 Olimpiyat Oyunlarında 100 metre, 200 metre ve 4x100 metre yarışlarının üçünü de kazanmış ve kendi sözleriyle 'ölümsüz' olmuştu.
Bolt 2008'de kazandığı 4.100 altınını daha sonra kaybetti. Çünkü takım arkadaşı Nesta Carter'ın idrar numunesinde performans artırıcı maddeler tespit edilmişti.
Bolt'un kariyerindeki en olumsuz anlar ise Londra 2017'deki bronz madalya ile 2011'de Güney Kore'de düzenlenen Dünya Şampiyonası'nda diskalifiye edilmesi oldu. 5
Bolt 2008'den bu yana 200 metre yarışlarında sadece bir kez geçildi. 2012'de bir diğer Jamaikalı atlet Yohan Blake Ulusal Şampiyona'da bu başarıya imza atmıştı.
Blake aynı şampiyonada Bolt'u 100 metrede de geçmeyi başarmıştı.
Bolt'u 100 metre yarışlarında geçmeyi başaran diğer atletler ise Justin Gatlin, Christian Coleman, Asafa Powell ve Tyson Gay'di. 6
Sandığınızdan da hızlı.
Bolt, dünya rekorunu kırarken 100 metre yarışının ilk 10 metresini 0.81saniyede kat etmişti. Bu saatte 44.51 km hıza tekabül ediyor. Yani dört nala giden bir atla aynı hızda.
Bolt geriden start yaptığı zaman 100 metreyi 9.58 saniyede koşabildiğini de göstermişti. 19.19 saniye ile 200 metre rekorunu kırdığı yarışın ikinci yarısını da 9.26 saniyede koşmuştu. 4x100 metre yarışlarında da birkaç kez 9 saniyenin dahi altına inmeyi başardı. 2015'teki derecesi 8.65 saniyeydi.
Ancak ilerleyen yaşı ve sakatlıkları Bolt'un hızını kesti. Bir yandan sezon dereceleri yavaşladı, diğer yandansa her geçen yıl daha az yarışa katılır oldu. 2016'da 100 metreyi 9.81 saniyede, 200 metreyiyse 19.78 saniyede koşmuştu. Her ne kadar Bolt standartlarında yavaş olsa da bu dereceler yarışları kazanmak için yeterliydi.
7
Nasıl beceriyor?
Bu sorunun basit bir yanıtı yok. Ancak Mackala Krzysztof ile Antti Mero tarafından kaleme alınıp İnsan Kinetiği akademik dergisinde yayınlanan bir makalede, Bolt'un 1.95'lik boyunun kendisine avantaj sağladığını ortaya koydu.
Kısa mesafe koşucular için uzun boy genelde dezavantaj olarak algılanır. Özellikle de startta uzun boylu atletlerin hız kazanmasının daha zor olduğu fikri hakim.
Ancak araştırmacılar yarışın ortalarında Bolt'un uzun boyu sayesinde adımlamasının da büyüdüğünü söylüyor. Böylece Bolt ulaştığı yüksek hızı rakiplerine göre daha uzun süre muhafaza edebiliyor.
8
Bolt'un adımlaması 2.47 metreye ulaşıyor.
Bu uzunluk, üst düzey koşuculara kıyasla ortalama 20 cm daha fazla. Bolt bu sayede yüksek hızını daha uzun süre koruyor.
Bu tablo rakipleri için yıkıcı. Çünkü Bolt her adımıyla rakipleriyle arasındaki farkı açabiliyor.
Bolt, 100 metre dünya rekorunu kırarken adım sayısı 41'in altındaydı. Diğer finalistlerin adım ortalaması ise 45'ti. 9
Peki ya yavaş start konusuna ne demeli?
Evet diğer atletlere göre startta daha yavaş.
Güney Kore'de diskalifiye edildiği yarış hariç tüm Dünya Şampiyonası ve Olimpiyat ortalamalarına bakıldığında reaksiyon süresi ortalaması 0.158 saniyeydi. Londra Dünya Atletizm Şampiyonası 100 metre finalindeki rakiplerinin ortalamasıysa 0.149 idi.
Ancak ünlü atlet Michael johnson'a göre, Bolt en iyi yarışlarında en az kendisinden kısa atletler kadar başarılı startlar alabilmişti.
Johnson, "Eğer dikkatli izlerseniz ilk 30 metrede daha kısa atletlerle başa baş gidebiliyor. Buna çok ender rastlanır" diyor.
Bolt dünya rekorunu kırdığı yarışta da en iyi start alan atletti. Daha yarışın 20. Metresinde liderliği ele almıştı.
Ancak Londra 2017'de reaksiyon süresi 0.183 saniyeye kadar çıktı. 9.58 Söz konusu Bolt olunca yarıştan fazlası da var.
Ünlü yıldırım pozundan, pistteki eğlenceli tavırlarına kadar, Bolt'un 'haylaz' tavırları başarılı atleti tam bir süperstara dönüştürdü.
Yarıştan önce fazla hava attığı yönündeki eleştiriler de ününe pek leke süremedi.
Emekliliğine göz kırpan Bolt, sosyal medyada da dünyanın en popüler sporcuları arasında. Facebook'ta 19 milyon takipçisi olan Bolt'u Instagram'da 7.1 milyon kişi, Twitter'da ise 4.5 milyon kişi izliyor.
Şöhretle birlikte elbette sponsorluklar da geliyor. Puma, Mumm champagne, Advil ve diğer birçok markayla yaptığı anlaşmalar Bolt'Un yıllık gelirini 34,2 milyon dolara kadar çıkarmış durumd
Forbes'un en çok kazanan 100 ünlü listesinde de Bolt kendisine 88. Sırada yer buluyor.
Bolt özellikle kendisinin de okuduğu okul olan Jamaika'daki Trelawny orta okulu da dahil olmak üzere pek çok eğitim kurumuna bağışta bulunuyor.
Peki emeklilik hayatına hazırlanan Bolt, kendi köşesine mi çekilecek? Kendisi bir süre sakin bir hayat sürmek istediğini söylüyor.
Belki de ardından dünya atletizminde farklı bir rol üstlenir.
Ancak şu bir gerçek ki spor dünyası Bolt'u özleyecek. IAAF Başkanı Lord Coe, kısa süre önce BBC'ye verdiği röportajda, "Kişiliğini çok özleyeceğiz. Böyle kişiliği olan atletleri herkes çok seviyor" demişti.
İşte bunun grafiğini yapmak imkansız.
Yazan Christine Jeavans, tasarlayan Gerry Fletcher. Mark Butler'ın istatistik katkılarıyla hazırlanmıştır.
