SAÜ'de Orman Yangınlarıyla Mücadele İçin Yeni Maddeler Üretiliyor
Sakarya Üniversitesi bünyesindeki Yangın Uygulama ve Araştırma Merkezi, orman yangınlarının hızlı söndürülmesi ve soğutulmasında etkin rol alacak maddeler üretiyor. Merkezde ayrıca otonom araçlarla yangın söndürme ve yapay zeka kullanımı üzerine çalışmalar yapılıyor.
Sakarya Üniversitesi (SAÜ) bünyesindeki Yangın Uygulama ve Araştırma Merkezinde yapılan çalışmalarla özellikle orman yangınlarının hızlı söndürülmesi ve soğutulmasında etkin rol alacak maddeler üretiliyor.
Orman Genel Müdürlüğü verilerinden derlenen bilgilere göre, Türkiye'de 2012-2021 yıllarında çıkan 27 bin 150 orman yangınında 226 bin 845 hektar alan zarar gördü.
Ülkede, 2021 yılından önceki 9 yılda zarar gören alan 87 bin 342 hektar olarak hesaplanırken, geçen yıl meydana gelen 2 bin 793 orman yangınından ise 139 bin 503 hektar alan etkilendi. Buna göre son 10 yılda yangın kaynaklı ormanlık alan kaybının yüzde 61,5'i, geçen yılki yangınlarda gerçekleşti.
Yangınların önlenmesi, hızlı söndürülmesi ve soğutulmasıyla ilgili çalışmalar yürütülen SAÜ'deki merkezde görevli akademisyenlerin geliştirdiği hızlı soğutma özellikli yangın söndürücü kimyasal maddeler, testlerden başarıyla geçti.
Geliştirilen maddelerin suyla birlikte orman yangınına müdahalede kullanılmasıyla yangının daha kısa sürede etkin bir şekilde söndürülmesine imkan sağlanıyor.
Ayrıca yangının otonom araçlarla söndürülmesi üzerine çalışma yapılan merkezde, ekiplerin ulaşamayacağı noktalara müdahale edilmesini sağlayacak yapay zeka kullanan sistemler tasarlanıyor.
"Orman yangınlarının çoğu insan kaynaklı"
Merkezin müdürü Prof. Dr. Hakan Serhad Soyhan, AA muhabirine, son yıllarda özellikle yaz aylarında orman yangınlarında artış görüldüğünü söyledi.
Küresel ısınmanın aynı zamanda orman yapısının da bozulmasına neden olduğunu belirten Soyhan, sıcaklar çok arttığı için ormanın kendini koruma mekanizmasının da zorlandığını vurguladı.
Soyhan, doğanın kendi yapısından dolayı çıkan yangınların çok düşük seviyede kaldığına, özellikle orman yangınlarının çoğunun insan kaynaklı olduğuna işaret ederek, "Ormanlarda piknik yapanların yanı sıra ormana dayalı sanayileşmede de artış var. Ormanlarda artan turizm etkinlikleri de insan faktörüyle yangınlara neden oluyor. Bunların tamamını içine aldığınızda insana dayalı orman yangını sayısı neredeyse yaşadığımız orman yangınlarının tamamını kapsıyor diyebiliriz." diye konuştu.
Üniversite olarak Türkiye'de "tek" olan bu merkezde yangınların önlenmesine yönelik çalışmalar yürütüldüğünü anlatan Soyhan, şöyle devam etti:
"Orman yangınlarının etkin ve hızlı şekilde söndürülmesi amacıyla özel sektörden firmalarla işbirliği yaparak nitelikli kimyasal ürünler geliştiriyoruz. Son yıllarda havadan müdahale imkanımız daha da arttı. Burada kullanılan suyun içerisine mümkün olduğu kadar hızlı söndürme etkisi sağlayan ve söndürmeden sonra hızlı soğuma imkanı tanıyan maddeler geliştiriyoruz." ifadelerini kullandı.
Soyhan, yangının otonom araçlarla söndürülmesi üzerine çalışma yaptıklarından bahsederek, ekiplerin ulaşamayacağı noktalara kimyasal madde de içeren söndürücülerle müdahale edilmesini sağlayacak sistemler tasarladıklarını, bu konuda uluslararası bir çalışma yürüttüklerini dile getirdi.
Geliştirilen yerli ürünlerin, orman yangınlarını söndürme çalışmalarında test amaçlı kullanıldığını aktaran Soyhan, şöyle devam etti:
"Şu anda firmalar resmi belgelerini de tamamlamış hale geldiler, ticari ürün olarak satabiliyorlar. Orman yangınlarında testleri yapılıyor. Geleceğe dair umut verici sonuçlar elde ediliyor. Hem donanımsal hem de kimyasal olarak bu çalışmaların ilerletilmesi, ülkemizdeki yangınlarda çok büyük başarı sağlayacak, aynı zamanda ihracata yönelik ürünlerin de elde edilmesi sağlanacak."
Soyhan, Türkiye'de küresel ısınmanın da etkisiyle son 2 yılda orman yangınlarında artış olduğuna dikkati çekerek, "2021'deki yangınlardan sonra organizasyonel anlamda da ülkedeki bütün kurumlar bir araya gelip çalışmaya başladı. Giderek iyileşen bir müdahale sistemine sahip olduk. Teknolojiyi bütün imkanlarıyla kullanmaya çalışıyoruz üniversite olarak. Ülkemize bu imkanları tanıtmak ve öncülük yapmak istiyoruz. Bu yolda profesyonel ekiplerimizle hizmet vermeye devam ediyoruz." şeklinde konuştu.
Prof. Dr. Soyhan, asıl hedeflerinin yangınları tahmin ederek önlem alınmasını sağlamak, yangını en iyi şekilde algılamak ve yangın çıktıktan sonra en hızlı şekilde söndürecek kimyasal ve teknolojik ürünleri geliştirmek olduğunu sözlerine ekledi.
