Vodafone'dan Dünyanın İlk Uzay Video Görüşmesi
Vodafone Grubu, kapsama alanı olmayan bölgelerde internet erişimi sağlayan uydular vasıtasıyla normal bir 4G ya da 5G uyumlu akıllı telefon üzerinden dünyanın ilk uzay video görüşmesini gerçekleştirdi.
Türkiye'de de aynı teknoloji kullanılarak Bolu-Düzce arasında bulunan, kapsamanın olmadığı kırsal ve dağlık bir alanda sesli görüşme ve SMS testleri başarıyla gerçekleştirildi. Bu testler, hem Türkiye'de bir ilk, hem de dünyada AST ile gerçekleştirilen, ABD'deki testlerden sonra ilk olması yönüyle öneme sahip.
Vodafone Türkiye CEO'su Engin Aksoy, HaberlerCom'a verdiği özel röportajda önemli açıklamalarda bulundu.
Yeni mali yıl sonuçlarınızı değerlendirir misiniz?
Vodafone olarak, Türkiye'nin ve sektörümüzün geleceğine duyduğumuz güvenle yatırımlarımıza devam ediyoruz. 2024 yılında mobil, sabit ve toplam telekomünikasyon pazarında en hızlı büyüyen operatör olma hedefimize paralel güçlü bir performans sergiledik. Ekim-Aralık 2024 arası dönemi kapsayan 3. çeyrek sonuçlarımıza göre, servis gelirlerimiz 26,7 milyar TL olarak gerçekleşti. Mobil abone sayımız 25,1 milyon, sabit genişbant abone sayımız 1,4 milyon oldu. Faturalı abone sayımız ise 20,5 milyona yükseldi. Vodafone Yanımda ve Online Self Servis gibi dijital kanallarımızı kullanan aylık aktif müşteri sayımız 18 milyon olurken, bu müşterilerimizin aylık toplam etkileşimi 330 milyona ulaştı. Mali yılımızda müşterilerimizin toplam mobil data kullanımı 1.213 petabyte olarak gerçekleşti. Bu dönemde dijital servisler alanında da gelişmeye devam ettik. Yeni nesil mobil finans çözümümüz Vodafone Pay'in ürünlerini kullanan toplam kullanıcı sayısı 8,8 milyona ulaştı. Bine yakın farklı işlem yapabilen kişisel dijital asistanımız TOBi'nin aylık tekil kullanıcı sayısı 9 milyona yükselirken, aylık sohbet sayısı 30 milyon oldu.
Vodafone Grubu olarak dünyanın ilk uzay video görüşmesini yaptığınızı duyurdunuz. Bu görüşme nasıl yapıldı? Hangi teknolojiler kullanıldı?
Vodafone Grubu, kapsama alanı olmayan bölgelerde internet erişimi sağlayan uydular vasıtasıyla normal bir 4G ya da 5G uyumlu akıllı telefon üzerinden dünyanın ilk uzay video görüşmesini gerçekleştirdi. Bu video görüşmesi, Galler'in uzak dağlık bir bölgesinde, karasal mobil genişbant kapsaması olmayan bir yerde, AST SpaceMobile ortaklığında hayata geçirildi. Akıllı telefondan gelen sinyaller AST SpaceMobile'ın BlueBird uyduları aracılığıyla alınıp karasal şebekeye yönlendirildi. Burada tam mobil genişbant deneyimi sunmak için tasarlanmış tamamlayıcı bir uydu teknolojisinden bahsediyoruz. Bu teknoloji, evrensel dijital bağlantı sağlayarak mobil kapsamanın açıklarını kapatabiliyor. Günümüzün uydu tabanlı hizmetlerinden farklı olarak, özel bir uydu antenine, terminale ya da pahalı bir uydu telefonuna ihtiyaç duymuyor. Her gün kullandığımız akıllı telefonlarla uzay ve kara tabanlı ağlar arasında otomatik geçiş yapılmasını sağlıyor.
Türkiye'de de benzer çalışmalar yapılıyor mu?
Türkiye'de de geçtiğimiz aylarda aynı teknolojiyi kullanarak, AST SpaceMobile'a ait BlueWalker3 test uydusu üzerinden sesli görüşme ve SMS testlerini başarıyla gerçekleştirdik. Bu testleri, Bolu-Düzce arasında bulunan, kapsamanın olmadığı kırsal ve dağlık bir alanda, herhangi bir ek ekipman veya yazılım kullanmadan, müşterilerimizin de kullandığı akıllı telefonlarla yaptık. Bu testler, hem Türkiye'de bir ilk, hem de dünyada AST ile gerçekleştirilen, ABD'deki testlerden sonra ilk olması yönüyle öneme sahip.
Test edilen teknolojinin özelliği nedir? Nasıl bir fayda sağlıyor?
AST SpaceMobile firması, mevcut akıllı telefonlar ile doğrudan iletişim kurabilen bir uydu teknolojisi geliştirdi. Bu teknoloji, kapsanması zor bölgelerde ya da kapsama açığı olan alanlarda, tüketicinin kullandığı herhangi bir akıllı telefon sorunsuz bir şekilde uydudan gelen sinyali alabiliyor ve 4.5G-5G hızlarında bağlantı kurabiliyor.
Bu teknoloji, Alçak Yörünge olarak tabir edilen 300 ile 2.000 km arasında bir yükseklikte faaliyet gösteriyor. Kara tabanlı fiber ve mobil şebekelerinin tam entegre bir uzantısı olarak çalışıyor. Geçerli bir mobil veya sabit alternatifin olmadığı yerlerde kapsama sağlayan tamamlayıcı bir teknoloji. Kapsama sorunlarını minimize etmek için kullanılabiliyor. Telefonların uydu ile direkt haberleşebileceği, uyduları ayna gibi kullanarak yeryüzündeki sinyalin baz istasyonlarına iletilmesini sağlayan bir çözüm olarak düşünebilirsiniz.
Bu teknolojiyle zor koşulların olduğu bölgelerde daha az maliyetle sağlanabilecek avantajlar, bugün kırsal bölgelerde kapsama için önemli olurken, ileri vadede de ulusal kapsamayı iyileştirmek için fırsatlar doğuruyor. Bu teknoloji kullanılarak 2G, 4.5G ve gelecekte 5G altyapısının potansiyel kör noktalarının ve kapsama açıklarının kapatılmasına imkân sağlanabilecek.
AST SpaceMobile ile daha önce benzeri çalışmalar yapmış mıydınız? Ortaklığınız ne zaman başladı?
Vodafone Grubu, AST SpaceMobile'ın 2019'dan bu yana yatırımcısı ve teknoloji ortağı. İki şirket birlikte test uydusunu kullanarak başarılı denemeler gerçekleştirdi ve çeşitli ilklere imza attı. Bunlar arasında ilk uzay tabanlı 5G sesli arama ve ilk 10 Mbps üzeri 4G indirme hızı yer alıyor. Bu son çalışmada da AST SpaceMobile'ın Bluebird 1-5 adlı 5 uydusu aracılığıyla mevcut akıllı telefonlara mobil genişbant bağlantısı test edildi. 120 Mbps'ye kadar veri iletim hızlarıyla çalışan bu uydularla, bağlantı açıkları ortadan kaldırıldı ve mobil genişbant herkesin erişebileceği hale getirildi.
Vodafone'un bu teknolojiyle ilgili gelecek planı ve öngörüleri neler?
Vodafone Grubu, bu ilkbaharda yapılacak ek testlerin ardından, doğrudan akıllı telefonlara genişbant uydu hizmetini 2025 sonlarında İngiltere'de, 2026'da ise tüm Avrupa'da ticari olarak sunmayı planlıyor. Ülkemizde de testlerini gerçekleştirmeye devam ederek bu teknolojinin 2-3 yıl içinde tüm Türkiye'yi kapsar hale gelmesini ve bu teknolojiyi müşterilerimizin kullanımına sunmayı hedefliyoruz. Ülkemizin bu gibi yeni teknolojilerle buluşmasının mevcut hizmet kalitesinin artması bakımından önemli olduğunu değerlendiriyoruz. Yapılacak denemelerin ve sonuçlarının, Alçak Yörünge uydularına yönelik politika ve düzenlemelerin şekillendirilmesinde fayda sağlayabileceğini düşünüyoruz. Mobil hizmetlere tamamlayıcı rol oynayan bu teknolojilerin gelişmesinin, sektörümüzün ve kullanıcıların yararına olacağına inanıyoruz. Bu teknolojilerin evrensel hizmet için kullanılması önemli fırsatlar sunacaktır. Ayrıca, hem kullanıcıların daha yaygın ve kesintisiz hizmet almasını sağlayacak, hem operatörlerin yatırımlarının verimliliğini artıracak, hem de devletin hizmet sunumunda kapsayıcılık ilkesine hizmet edecektir.
