Teknolojiye erişim engeli: Vergiler
Döviz kuru ve vergiler nedeniyle teknoloji ürünleri el yakıyor.
Döviz kuru ve vergiler nedeniyle teknoloji ürünleri el yakıyor. Pandemi sırasında evdeki eğlence için alan daralıyor mu'Bir yanda döviz diğer tarafta ise vergi baskısıyla ortaya çıkan fiyat artışı Türkiye'de bir çok teknoloji ürününü ultra lüks araçlar haline getirdi.
Dünyaca ünlü teknoloji şirketi Sony, piyasaya süreceği yeni oyun konsolu PlayStation 5'in ABD satış fiyatının 400 ila 500 dolar olacağını açıkladı. Türkiye satış fiyatı ise henüz belli değil. Ancak vergi oranlarının yüksek olması nedeniyle konsolun Türkiye'deki satış fiyatının da oldukça yüksek olacağı tahmin ediliyor.
Türkiye'de Cumhurbaşkanı kararıyla 18 Nisan'dan itibaren yaklaşık 400 ürüne yüzde 50 ilave vergi getirildi. 1 Ekim'den sonra ise bu oranın yüzde 20 olması bekleniyor.
"Verginin vergisini ödüyoruz"
DW Türkçe'ye konuşan Vergi Uzmanı Dr. Ozan Bingöl, yaptığı hesaplamaya göre; 1 Ekimden önce ithal edilecek yaklaşık "4 bin TL'lik bir oyun konsolunun 4 bin 496 lira vergisiyle beraber" Türkiye satış fiyatının bayi karı hariç 9 bin TL'ye yakın olabileceğini belirtti. Bingöl, halihazırdaki vergilendirme sisteminde "verginin, vergisinin, vergisinin" ödendiğini söyledi.
Böyle bir ortamda kurun yükselmesi ile birlikte zaten alım gücü düşerken bir de Nisan ayında gelen gümrük vergileri vatandaşın ödeyeceği vergi kalemlerinde ek bir artış ortaya çıkardı.
"Kabul edilemez"
Hükümet, ithalatı azaltmak için özellikle pandemi döneminde birçok ürüne ilave gümrük vergileri getirdi. Bunun sonucunda teknoloji ürünlerinde ortaya çıkan yüksek fiyatlandırmalar birçok kişinin teknolojiye erişimini zorlaştırıyor.
DW Türkçe'ye konuşan Teknoloji Editörü Hakkı Alkan, "Asgari ücretle çalışan bir kişinin oyun konsolu alabilmek için 2-3 ay yemeden içmeden çalışması gerekiyor. Bu kabul kesinlikle edilemez" ifadesini kullandı.
"Tüketicilerin çok uygun şartlarda bu eğlence cihazlarına ihtiyaçları var ve mutlaka onları edinmeleri gerekiyor" diyen Alkan, "Türkiye'nin en çok exit yapan şirketlerine baktığımızda oyun şirketleri, ülkemize milyarlarca dolar getiriyor" değerlendirmesinde bulundu.
Alkan ayrıca, bu şirketlere insan kaynağı yetiştirmenin önemine de değindi. Oyun oynayan kişilerin, "Ben bu oyunları bir gün yapacağım" diyeceğini belirtti ve "Bu oyun şirketleri ülkemize milyarlarca dolar para getirir" dedi.
Gaming in Turkey Oyun ve Espor Ajansı'nın "Türkiye Oyun Sektörü 2019" raporuna göre, 2019 yılında Türk oyun pazarının TL bazında yükseldiği ancak dolara çevrildiğinde bir önceki seneye göre düşüş gösterdiği belirtiliyor. Gerekçe olarak ise dolar kurunun artışı gösteriliyor.
Gençler ne düşünüyor?
DW Türkçe'nin konuştuğu gençlere göre ise teknoloji ürünlerine erişim konusunda durum oldukça ümitsiz.
Oyun konsollarının ABD ve Avrupa ülkelerinde kendi para birimleri üzerinden 500 dolar/euroya satıldığını belirten bir genç, oradakilerin bu ürünleri daha kolay alabileceğine ancak "aynı ürünün Türkiye'de asgari ücretin 4 katı olduğuna" vurgu yaptı.
"Her şeyin alımı kolaylaşsa çoğu benim gibi genç insanlar, çocuklar daha rahat eğlenir" diyen başka bir genç ise "alım gücünün kolaylaşmasını" istediğini belirtti.
İhtiyaç arttı
Son dönemde özellikle uzaktan eğitimle birlikte bilgisayar, tablet ve telefona duyulan ihtiyaç da arttı. Ancak çeşitli indirimler yapılmasına rağmen ürünlerin fiyatları konusunda vatandaşlar hala alım konusunda sorunlar yaşayabiliyor.
Bazı ünlü isimler ve belediyeler de öğrencilerin bilgisayar ve tablet ihtiyaçlarını karşılamak için kampanyalar başlattı.
Ekonomi uzmanları ise dövizdeki yükselişin sürmesi durumunda vergilendirmelerin de yeniden düzenleneceğini, teknoloji ürünlerinin fiyatlarının da buna bağlı olarak daha da artabileceğini söylüyor.
Adnan Ağaç
(c)
