Virüslü domates alarmı! Tarımı bitiriyor ve insan sağlığına da zararlı

Son 45 gün içerisinde, Türkiye'nin gümrük kapılarında yapılan denetimlerde, ülkeye sokulmaya çalışılan virüslü domates tohumları ele geçirildi. 6 operasyon yakalanan tohumlardan 4'ü Çin, 1'i Tayland ve 1'i Hindistan menşeli. Yapılan incelemeler sonucu, bu tohumlarda "benekli mozaik virüsü" ve "kahverengi buruşuk meyve virüsü" tespit edildi. Her iki virüs de dünya genelinde tarım sektörü için büyük tehdit oluşturmakta ve en tehlikeli salgınlar arasında ilk 5'te yer almakta.

TARIM BAKANLIĞI ALARMA GEÇTİ

Türkiye gazetesinden Kaan Zenginli'nin haberine göre; Tarım ve Orman Bakanlığı, konuya ilişkin oldukça hassas davranıyor. Bugüne kadar sınır kapılarından virüslü tohumların geçişine izin verilmedi. Ancak, sınır kapılarına sürekli olarak bu tür tohumların gelmesi, tehdidin devam ettiğini gösteriyor. Bakanlık, gümrüklerdeki denetimleri sıklaştırarak, benzer vakaların önüne geçmeye çalışıyor.

"RİSKLERE KARŞI HAZIRLIKLI OLUNMALI"

Ziraat mühendisleri, virüslü tohumların Türkiye'ye girişinin engellenmesinin hayati önem taşıdığını vurguluyor. Türk tarımının bu tür salgınlara karşı korunması için hem sınır kontrollerinin artırılması hem de yerli tohum üretimine daha fazla yatırım yapılması gerektiği belirtiliyor. Aksi takdirde, benzer virüslerin Türkiye'de yayılması durumunda tarım sektöründe geri dönülemez kayıplar yaşanabileceği uyarısı yapılıyor. Konuyla ilgili açıklama yapan Ziraat Mühendisi Ayşegül Aslan "Türkiye, tarım alanında kendi kendine yeterliliğini korumak ve gıda güvenliğini sağlamak için bu tür tehditlere karşı daha fazla tedbir almak zorunda. Virüslü tohumların sınırlarda yakalanması sevindirici olsa da bu tür vakaların sıklığı endişe verici boyutlara ulaşıyor. Tarım Bakanlığı'nın yanı sıra çiftçiler ve ziraat mühendisleri de bu konuda bilinçlendirilmeli ve olası risklere karşı hazırlıklı olunmalı. Bu kadar kısa sürede sınırlarımızda yakalanan bu ürünlerin iyi niyetli olmadığı aşikâr. Ülke tarımını tehdit eden bir durum" diye konuştu.

TOHUMDAN YAYILIYOR, ÖNÜNE GEÇİLEMİYOR

Virüslü domates tohumlarının en büyük tehlikesi, tohumdan yayılması ve kontrol altına alınamaması. Ekildiği bölgede sadece domatesleri değil, tüm bitkileri kısa sürede yok ediyor. İlaçlama ile çözüm bulunamayan bu virüs, bulaştığı toprakta 5 yıl boyunca kalıyor. Aynı toprağa ne ekilirse ekilsin, hastalık yeni ürüne de bulaşıyor. Ayrıca, virüslü domateslerin tüketilmesi durumunda insanlarda yüksek dozda gribal hastalıklara sebep olduğu belirtiliyor. Virüslü tohumların Türkiye'ye "verimli, kısa sürede yetişen ve uygun fiyatlı" olarak pazarlanmaya çalışıldığı öğrenildi. Ancak bazı ziraat mühendisleri, bu durumun iyi niyetli olmadığını, Türk tarımına yönelik bilinçli bir hareket olabileceğini iddia ediyor. Zira, bu virüsler tarım tarihinin en tehlikeli salgınları arasında gösteriliyor. Türkiye'nin tarım alanında kendi kendine yeterli bir ülke olması, bu tür tehditlere karşı daha hassas olmasını gerektiriyor.

45 GÜNDE 6 DEFA YAKALANDI

15 Şubat 2025: Hindistan menşeli 110 kg domates tohumunun İstanbul Havalimanı'ndan Türkiye'ye girişi yapılmak istendi. Bakanlık ekipleri müdahalesiyle ürünler geldiği ülkeye geri gönderildi.
13 Şubat 2025: Antalya havalimanından girişi yapılmak istenen Çin menşeli 11,5 kg domates tohumundayapılan kontrol ve alınan numunelerde Tomato mottle mosaic virus (ToMMV) tespit edildi.
10 Şubat 2025: İstanbul havalimanından girişi yapılmak istenen Çin menşeli 6 kilo 901 gr domates tohumunda Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) tespiti sebebiyle mahrecine iade edildi.
10 Şubat 2025: İstanbul havalimanından girişi yapılmak istenen Tayland menşeli 8 kilo 497 gr domates tohumunda Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) tespit edildi.
23 Ocak 2025: İstanbul'dan girişi yapılmak istenen Çin menşeli 33,5 kg domates tohumunda, Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) virüsü belirlendi.
10 Ocak 2025: İstanbul'dan girişi yapılmak istenen Çin menşeli 16,2 kg domates tohumu, Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) tespiti nedeniyle mahrecine iade edildi.