Adapazarı'nın Sinema Tarihi

Nüfusu 400 bini aşan Adapazarı'nda şu anda sadece 3 sinema bulurken, nüfusun yaklaşık 80 bin olduğu 60'lı yıllarda 4 sinema faaliyet gösteriyordu. Cumhuriyet'in ilk yıllarında Kömürpazarı'nda kurulan 'Asri Sineması', Adapazarı'nın ilk sineması oldu. Adapazarlılar, son dönemlerde Türk filmlerine büyük ilgi gösteriyor.

Araştırmacı-yazar Fahri Tuna'nın Değişim Yayınları'ndan çıkan "Adapazarı Yazıları" adlı kitabında Adapazarı'nın sinema tarihiyle ilgili çarpırıcı bilgiler yer alıyor. Cumhuriyetin kurulduğu yıllarda yaklaşık 30 bin nüfusuyla ortalama bir Anadolu kasabası görünümünde olan Adapazarı'nda ilk sinema 'Asri' adıyla Kömürpazarı'nda açıldı. 1932'ye kadar sessiz film sahnelenen Asri Sineması'nda daha sonra 'Bir millet uyanıyor', 'İstanbul Sokakları', ve 'Karım beni aldatırsa' filmleri gösterildi. Selanik göçmeni Hüseyin Erman, 1936'da Kömürpazarı semtinde 500 kişilik Erman Sineması'nı faaliyete geçirdi. Adapazarlıların büyük ilgisini gören Erman Sineması, 1943 depreminde yıkıldı.

Tek partili dönemde CHP tarafından halkın eğitimine ve kültürel gelişimine katkı sağlamak amacıyla kurulan Halkevleri Adapazarı Şubesi'nde 1940'lı yıllarda sinema filmleri gösterimi yapıldığı belirtiliyor. 40'lı yılların diğer bir sineması ise Adapazarı'nın tanınmış esnaflarından Cevdet Ekmen'in Bankalar Caddesi'nde hizmete soktuğu Yeni Sineması idi. Uzun yıllar Cevdet Ekmen'in yeğeni Adnan Turgut'un işlettiği Yeni Sineması, 1988 yılında kapandı. Hüseyin Erman, 1946 yılının sonlarında Kavaklar Caddesi'nde 120 kişilik balkonu ve 8 locası bulunan 870 kişilik Saray Sineması'nı açarak, sinema sektörüne tekrar girdi. 1950'de Erman Filmi kuran Hüseyin Erman, 1984'e kadar 'Vurun Kahpeye, 'Lüküs Hayat', 'Ala Geyik', 'Gelin', 'Düğün', 'Diyet' filmlerinin de aralarında bulunduğu 74 filmi Türk sinemasına kazandırdı. Saray Sineması, günümüzde faaliyet gösteren Erman Han'ın kurulması için 1991'de yıkıldı. 1952'de Demokrat Parti İl Başkanı Nazif Sel, Kavaklar Caddesi'nde Atlas Sineması'nı, 1958'de Metin Karagülle Kapalı Çarşı'da Melek Sineması'nı, 1961'de Atatürk Bulvarı Karaosman Sokak'ta Halil İbrahim ve Hüsamettin Sezer Fitaş Sineması'nı, 1965'te yine Metin Karagülle PTT Sokak Havuzlu Çarşı'da Yıldız Sineması'nı açtı. 1969'da 2. Tümen Komutanlığı içinde subay ailelerine, erlere ve bazı günlerde halka açılan Tümen Sineması hizmete girdi. Açılan bu sinemalardan Fitaş haricindekiler, 90'lı yılların ilk dönemine kadar kapandı. 90'lı yılların başında Adapazarı Belediyesi tarafından Abası Yanık Kültür Merkezi'nde açılan sinema, bir dönem Sakarya'nın 5-6 yıl tek aile sineması olarak hizmet verdi. 80'lere kadar da şehir merkezi ve Erenler'de bulunan yazlık sinemalar, Adapazarlıların tercih ettiği sosyal mekanlardandı.

Şu anda merkez nüfusu 400 binin üzerinde olan Adapazarı'nda, sadece Adapazarı Kültür Merkezi, Prestije ve Fitaş Sinemaları faaliyet gösteriyor. Adapazar Kültür Merkezi Müdür Yardımcısı Fethi Haftacı, Türk Sineması'nın 80'lerden sonra yaşadığı travmayı aştığını ifade ederek, "Günümüzde Türk filmleri ilgi görüyor. Bir Recep İvedik gişe rekorları kırdı. AKM'de en çok Türk filmleri seyrediliyor. Bunun sebebi yeni başarılı oyuncuların yetişmesinin yanında sinema teknolojisinin yakalanması. 60'lardaki sinemanın büyük ilgi görmesi, sosyalleşme imkanlarının fazla olmamasından kaynaklanıyor. Şimdi televizyon, VCD, DVD ve internet var. İnsanlar daha fazla çeşitli aktivitelere yönelebiliyor" dedi.

(YK-AK) 25.05.2008 13:19 TSİ

Haberler