Eğitim kurumlarının, okulların, uzaktan eğitim programlarının KVKK kapsamındaki sorumlulukları

Veriler, bulunduğumuz çağın sağlamış olduğu imkanlar ve teknoloji sayesinde hızlı süratle işlenmektedir. Bu verilerin işlenmelerini gerçekleştiren veri sorumlularından biri ise eğitim kurumlarıdır. Eğitim kurumları, okulları, üniversiteleri, dil okullarını, uzaktan eğitim programlarını yani birden fazla yeri kapsamaktadır.

Kurumlarca öğrencilerin, eğitim gören kişilerin verileri alınmaktadır. Kişisel verilerden ayrı olan dikkat edilmesi gerekli olanlar özel nitelikli kişisel verileridir. Kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileri özel nitelikli kişisel veridir. Kişiler hakkında daha detaylı bilgiler içermektedir. KVKK 6. maddesinde özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları yer almaktadır.

Bireylerin ayrıma tabi olacağı nitelikleri göstermektedirler. Bu sebeple, işlenmeleri daha sıkı şartlara ve açık rızaya bağlı tutulmaktadır.

EĞİTİM KURUM VE KURULUŞLARININ SORUMLULUĞU

Okullar, üniversiteler hepsi kayıt zamanlarında veya yabancı ülkelerle bağlantılı sınavları, denemeleri kapsayan zamanlarda veri sahiplerinden bilgileri almaktadırlar. Eğitim yerlerinden işlenilen veriler özel nitelikli kişisel veridir. Bu bilgilere normal yollarla direkt ulaşılabilmektedir, bunlara örnek ad, soyad, doğum tarihi gibi bilgiler gösterilmektedir; sair yollarla edinilen öğrencinin sınavları, notlarına ilişkin bilgilerde mevcutken, otomatik yollarla toplanılan uzaktan eğitimde ki gibi görüntü ses kaydı alarak toplanan bilgilerde bulunmaktadır.

Veriler işlenirken her hususa dikkat edilmesi gerekmektedir. Kayıt sırasında öğrencilere yahut onların verilerine karşı gerekli açıklamaları, bilgilendirmeleri yapmakla sorumlulukları bulunmaktadır. Eğitim kurumlarında ki veri sorumlularının KVK Kanunu 10 uncu madde gereği aydınlatma yükümlülükleri vardır. Kişisel verileri toplamanın hukuki sebepleri, hangi amaçla işleneceği, veya hangi amaçla aktarabileceği gibi bilgileri veri sahiplerine iletilmektedir. Çünkü özel nitelikli kişisel veri olduklarından ötürü açık rıza aranmaktadır. Okullar işlemlere daha temkinli yaklaşmaktadır.

Bilgilendirme esnasında, belgelerin içeriği hem sahibinin hem de veri sorumlusunun haklarını ve sorumluluklarını kapsamaktadır. Bilgilendirme belgeleri kapsamında KVKK 11. madde ilgili kişinin hakları şeffaf şekilde yazmaktadır. Eğitim kurum ve kuruluşlarında ki veri sorumlularından birisi yahut görev alan kişilerden herhangi birisi, başkası tarafından bilgi elde edildiğini anladığı veya gördüğü zaman en kısa sürede ilgili kişilere bildirmektedir.

Gerekli açıklamaların yapıldığı okulların, kurumların kendilerine ait olan internet sitelerinde de görülmektedir. Sitelerde kişisel verilerin korunması hakkında bilgilendirmeler yer almaktadır. Aydınlatma metinleri özel nitelikli kişisel verileri kapsamaktadır.

Bu sorumlulukların yanında ayrıca uzaktan eğitim yoluyla alınan eğitim süreçlerinde gerekli olan sorumluluklar bulunmaktadır.

UZAKTAN EĞİTİM

Son zamanlarda coronavirüs salgını nedeniyle online platforma geçilmiştir. Seminerler, dersler, eğitimler belirli internet uygulamaları üzerinden gerçekleşmektedir. Gerçekleşme anında mecburen görüntü ve seste paylaşılmaktadır.

Kişisel verileri koruma kurumunda 7 Nisan 2020 tarihinde kamuoyuna duyuru yapmıştır, uzaktan eğitim platformlarının KVKK 5. maddeye (kişisel verilerin işlenmesi şartları), 6. maddeye (özel nitelikli kişisel verilerin şartları) uygun olması gerektiğini belirtmektedir.

Ses ve görüntüler işlenirken belirli teknik yöntemler gerekmektedir. Biyometrik yöntemler vasıtasıyla işlemeye tabi tutulması halinde özel nitelikli veriler olurlar. Çünkü TCK 134. madde de kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal edilmesi kısmıyla bağlantılı görülüp karıştırılmaktadır. Biyometrik yöntemler daha çok kişinin bulunmasına ayırt edici özelliklerinin net olarak ortaya çıkmasında kullanılmaktadır. Özel nitelikli kategorisine dahil olabilmek için tekniklik gerekmektedir.

Online platformlarda, toplantılarda, derslerde görüşmelerin kayıt altına alınması, fotoğrafların, kayıtların başka yerlerde paylaşılması hukuka aykırılıklara neden olabilmektedir. Uzaktan eğitim programları için kullanılan sitelerin yazılımlarının merkezleri çoğunlukla yurtdışında bulunmaktadır. Güvenlik tedbirleri alınmasında şüphe doğmaktadır. KVKK 9.madde ön plana çıkmaktadır. Yurtdışı, yabancı ülkeler kavramı başlıkları bulunduğu durumlar her zaman açık rızayı gerektirmektedir.

Yurt dışında verilerin aktarılmasında, gerektiğinde arşivlenmesindeki süreçler hakkında veya güvenlik desteği alınan 3. kişiler hakkında bilgiler veri sahiplerine verilmektedir.

Bu tarz uzaktan eğitim programlarında da normal yüz yüze süreçlerde de 2018/10 sayılı "Özel Nitelikli Kişisel Verilerin İşlenmesinde Veri Sorumlularınca Alınması Gereken Yeterli Önlemler "kararı büyük önem taşımaktadır.

Sonuç olarak şartlara aykırı hareket edildiğinde ihlaller ortaya çıkmaktadır. İhlal durumunda Kişisel Verilerin Korunması Kuruluna bildirim yapılmaktadır. İdari ve cezai yaptırımlar mümkün olabilecektir. KVKK 18. madde de Kabahatler başlığı altında aydınlatma yükümlülüğünü, veri güvenliğini ve diğer sorumluluklara ilişkin yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkında para cezalandırmaları düzenlenmektedir.

Uzaktan eğitim platformlarında, okullarda, üniversitelerde yer alan yetkililer, görevliler KVKK yükümlülüklerine, ilgili mevzuatlara uymalılardır. Uygun hareket etmeleri gerekmektedir. Aksi durumda olumsuzluklar kendini gösterecektir.