Düşünce hatalarını daha önce duydunuz mu?

Başımıza gelen olayları ve durumları zihnimizden geçen düşünceler ile yorumluyoruz. Bir nehir gibi zihnimizde sürekli akan bu düşüncelerin çoğunu fark etmiyoruz. Ancak olaylar karşısında ne hissettiğimiz düşünme şeklimize bağlı. Akış halindeki düşünceler olumlu veya olumsuz özelliklere sahip olabiliyor. Yaşadığınız birkaç olay sonrasında olumsuz duygular hissediyorsanız, olayları olumsuz şekilde yorumlamanıza sebep olan düşünce hatalarınız olabilir. Gelin bu düşünce hatalarına göz atalım.

Ya hep ya hiç tarzı düşünme

Ya hep ya hiç tarzı düşünüyorsanız sizin için her şey ya siyah ya beyazdır. Gri alanlarınız olmadığından sizin için olaylar ya mükemmeldir ya da berbattır. Bu çok gerçekçi bir bakış açısı değildir çünkü tamamen mükemmel olabilen hiçbir şey yoktur. Bu nedenle hayal kırıklığı yaşamanız kaçınılmazdır.

90 beklerken 86 aldım. Bu dersi yapamıyorum, başarısızım!

Aşırı genelleme

Tek bir olumsuzluğu tüm hayatınıza genelliyorsanız ve "hiç, hep, asla,…" içeren cümleler kullanıyorsanız büyük ihtimalle aşırı genelleme yapıyorsunuz.

Diyeti bozdum, bir daha hiç kilo veremeyeceğim!

Her zamanki gibi bu ilişkiyi de mahvettim.

Zihinsel filtreleme

Yaşanan bir olayın tamamen olumsuz yönlerine odaklanıp olumlu olan yanlarını görmezden geldiğinizde, zihniniz sadece olumsuzlukları kabul eden bir filtre gibi çalışır. Adeta olumsuzlukları seçen bir gözlük takmış gibi olursunuz.

Bugün her şey ters gitti. Üzerime çay döktüm, otobüste ayakta gittim, patron odama uğramadı bile,…

Felaketleştirme

Herhangi bir olayın en kötü senaryoyla sonlanacağına inanmanızdır. Felaketleştirmeyle, gerçeklikten çok uzak bir senaryo oluşturursunuz.

Mesajıma hâlâ dönmedi. Kızdığımı söylersem kırılır. Eğer bunun için tartışırsak ayrılmak ister. Ayrılmak ve yalnız kalmak istemiyorum!

Zihin okuma

Karşınızdaki kişi düşüncesi hakkında herhangi bir şey paylaşmadığı halde, o kişinin ne düşündüğü veya ne hissettiği ile ilgili çıkarımda bulunuyorsanız zihin okuyorsunuz demektir. Gerçekte, karşınızdaki kişinin ne düşündüğünü anlamanın tek yolu o kişiyle konuşmaktır.

Geç kaldım! Şu an kesinlikle sorumsuz ve tembel biri olduğumu düşünüyor.

Benim beceriksiz olduğumu düşündüğü için az görev verdi.

Duygusal kararlar

Hissettiğiniz olumsuzlukların gerçek olduğuna inanmanızdır. Duygularınızdan yola çıkarak gerçeklikle ilgili bir düşünce ortaya atarsınız. Bu düşünce çoğu zaman gerçeğe temas etmez.

Ona karşı iyi şeyler hissetmedim, ben ilk bakışta anlarım nasıl biri olduğunu.

Kesin kötü bir şey geldi başlarına, öyle hissediyorum.

-meli -malı cümleleri

Neyin nasıl olması gerektiğine dair kesin düşünceleriniz vardır. Beklentileriniz zorunluluk ve gereklilik içeren ilkeler gibidir. Bu tarz düşünme şekli fark etmeseniz de üzerinizde yoğun bir baskı oluşturur ve çevrenizdeki kişilere de baskı yapmanıza yol açar. Birer ilke ve kural özelliği taşıyan cümlelerinizin gerçekle olan ilişkisi zayıf olduğundan bu düşüncelere uygun davranmanız çok zordur.

Mutlu olmak için çok çalışıp çok para kazanmalıyım.

Kilo vermek istiyorsam o çikolatayı yememeliydim.

Başarılı bir öğrenci olmak için ilk üçe girmeliyim.

Etiketleme

Yaptığınız hatalı davranışı anlatmak yerine, kendinize olumsuz bir etiket yapıştırırsınız. Hata yapabilirsiniz. Yaptığınız hata sizin davranışlarınızla ilişkilidir, kişiliğinizle değil.

Yine düşük not aldım, ben zaten aptalın tekiyim.

Ona yardım edebilirdim ama etmedim. Ne kadar da bencilim.

Düşünce hatalarınızın olması sorun değildir; çünkü beyniniz olumsuzlukları otomatik şekilde görüp önlem alarak hayatta kalmaya çalışır. Önemli olan bu "hata"ları ne kadar sık yaptığınız ve bu tarz düşüncelerin sizin hayatınızı ne kadar etkilediğidir. Bu düşüncelerinizi fark etmeniz bile sizin için değişimin başlamasını sağlayacaktır. Düşünce hatalarınızı ele almak için psikolog desteği alabilirsiniz.