Bartholin bezi kistleri ve abseleri
Doç. Dr. Hatice Yılmaz Doğru
Bartholin bezleri vajen girişinde sağlı ve sollu bulunan iki adet bezdir. Temel fonksiyonu vajina içine yaptığı salgılar ile vajinal kayganlığı sağlamaktır. Bezlerin salgılarını vajinaya ilettikleri kanalda bir tıkanıklık meydana gelir ise salgılar bez içinde birikip vajinaya akamaz ve bartholin kistleri oluşur. Bu kistler enfekte olur ise batholin absesi ismini alırlar. Doğurganlık çağındaki kadınların yaklaşık %2'sinde bartholin bezi ya da absesi bulunur. Abseler kistlerden yaklaşık 3 kat daha fazla görülür. Bartholin kanalında tıkanıklığa yol açabilecek nedenler; vajinal doğum, vajinal doğumda yapılan kesiler, genital bölgeye travmalar ya da bazı enfeksiyon ajanlarıdır. Bartholin abselerinden yapılan kültürlerde E. Coli, stafilokoklar başta olmak üzere çok farklı enfeksiyon ajanı üresede özellikle oral ilişki yaşayanlarda solunum sistemi ajanları da enfeksiyona neden olarak bartholin bezinin absesine yol açabilirler. Bartholin kistleri çoğunlukla küçük ve herhangi bir yakınmaya neden olmadıklarından dolayı tedavisiz takip edilmeleri uygundur. Ancak bartholin abseleri genital bölgede büyük bir şişlik, zonklama şeklinde ağrı, o bölgede ısı artışı, cinsel ilişkide ağrı, yürüme ve hatta oturmada ağrı şikayetlerine neden olur. Tedavide temel prensip absenin ya da kistin boşaltılmasıdır. İçeriğin bir enjektör yardımı ile çekilmesi, bezin üzerine küçük bir kesi yaparak içeriğin boşaltılması tekrarlama ihtimali çok yüksek olduğundan dolayı önerilmemektedir. Hem ilk kez meydana gelen hem de tekrarlayan abselerde kistin marsüpülizasyonu uygun tedavidir. Marsüpülizasyon bezin içeriği boşaltıldıktan sonra, bezin duvarının vulvadaki cilde bir kaç adet dikiş ile ağızlaştırıldığı tekniktir. Bezin iç duvarının tahrip edilmesine dayanan bezin içine alkol enjeksiyonu ya da gümüş nitrat konması diğer tedavi seçenekleridir. Bez boşaltıldıktan sonra bezin içine yerleştirlen Word katateri uygulaması ile de içeriğin boşaltılması yapılabilir. Bu küçük cerrahi müdahalelere antibioterapi eklenmelidir. Tüm bu yöntemler ile tekrarlama oranı %3- 13 arasında değişir. Bu yöntemler ile sıkça tekrarlayan ya da cevap vermeyen ve malignite (bartholin bezi kanseri) şüphesi bulunan kadınlarda bez tamamen çıkarılmalıdır. Ancak bezin üst kısmında yoğun kan damarı ağı nedeni ile kanama, kitlenin çok büyük olduğu durumlarda genital bölgede asimetri ve uzun iyileşme süreleri gibi dezavantajlara sahiptir.