Ekonominin iki yüzü: ABD işgücü piyasasında istihdam ve işsizlik dengesi
Ersoy Toptaş
Ekonomi, karmaşık bir denklemler bütünüdür ve bu denklemlerin her bir parçası, bütünün anlaşılması için önemlidir.
Bu hafta, gözler ABD ekonomisinin iki önemli verisine çevrilecek, tarım dışı istihdam (PAYEMS) veişsizlik oranı (UNRATE). Bu verilerle, istihdam ve işsizlik dengesinin ne durumda olduğunu daha yakından göreceğiz.
İstihdamın Seyri: PAYEMS Verileri ve Ekonomi
PAYEMS verileri, ABD'de tarım dışı sektörlerde çalışan insan sayısını gösterir ve ekonominin büyüme potansiyeli ile ilgili fikir sunar. 1939'dan günümüze uzanan bu uzun zaman dilimi, ekonomik döngülerin ve yapısal değişikliklerin izlenmesi açısından paha biçilmez bir kaynaktır. Ortalama istihdam seviyesinin 92 bin kişi civarında olması ve bu değerin zaman içinde ciddi dalgalanmalar göstermesi, ekonominin istikrarsız bir süreçte olduğunu kanıtlar. İkinci dünya savaşı yıllarında yaşanan istihdam düşüşleri veya pandemideki beklenmedik kriz gibi birçok olayın ekonomik etkisini bu verilere yansıdığını açık bir şekilde görebiliyoruz.
Son zamanlarda istihdam artışı sürekli devam ederken aynı zamanda bu artışın yavaşlaması da birbiriyle tezat bir durumdur. Son dönemde açıklanan istihdam verileri hala büyümenin devam ettiğini gösterse de bu büyümenin artık geçmiş dönemlere göre daha yavaş ilerlediği yorumu yapılabilir. Artık uzun süreli, güçlü büyüme dönemlerinin geride kaldığı görülüyor. 2020 salgınındaki V şeklinde ki toparlanmanın yerini daha yavaş ve tutarlı artışların aldığı, dolayısı ile de yeni duruma alışmak ve bu yavaşlamayı kabul etmek gerektiği anlaşılıyor.
Son Açıklanan PAYEMS Verileri:
- Önceki Veri (2024-10-01): 159,061 bin kişi
- Son Veri (2024-11-01): 159,288 bin kişi
- Fark: 227 bin kişi
- Aylık Artış Oranı: Yaklaşık %0.14
Bu son veriler, istihdamda hala bir artış olduğunu gösterse de artış hızının yavaşladığı ve piyasaların daha temkinli bir yaklaşım sergilemesi gerektiği yorumunu güçlendiriyor.
İşsizliğin Dalgalanmaları: UNRATE Verileri Işığında Bir Değerlendirme
İşsizlik oranı (UNRATE) verisi, iş gücü piyasasının sağlık durumunu gösteren bir diğer önemli göstergedir. 1948'den günümüze kadar aylık olarak toplanan bu veriler, ekonomik döngülerin işsizlik üzerindeki etkisini izlememize olanak tanır. Yıllar içinde işsizlik oranında yaşanan dalgalanmalar, ekonomik krizler, teknolojik değişimler ve siyasi kararlar gibi çeşitli faktörlerin iş gücü piyasasını nasıl etkilediğini gösterir. Özellikle 2008 küresel finans krizi ve 2020'deki pandemi gibi dönemlerde işsizlik oranında yaşanan ani yükselişler, ekonominin kırılganlığını ve iş gücü piyasasının şoklara karşı hassasiyetini ortaya koyar.
Son dönemde, işsizlik oranında yaşanan düşüş trendinin yavaşlaması ve hatta hafif bir yükseliş eğilimi göstermesi, iş gücü piyasasında bir dönüm noktasına gelindiğini işaret ediyor olabilir. Bu durum, işsizlik oranının artık daha istikrarlı bir seviyede seyretmeyeceği ve ekonomik koşullara bağlı olarak dalgalanmalar gösterebileceği anlamına gelebilir.
Son Açıklanan UNRATE Verileri:
- Önceki Veri (2024-10-01): %4,1
- Son Veri (2024-11-01): %4,2
- Fark: 0,1 puan
- Aylık Artış Oranı: Yaklaşık %2.43
Bu son veriler, işsizlik oranında hafif bir artış olduğunu ve iş gücü piyasasında bir miktar zayıflama yaşandığını gösteriyor. Bu durum, piyasaların daha dikkatli olması ve ekonomik gelişmeleri yakından takip etmesi gerektiği anlamına geliyor.
Güncel Verilerin Ekonomik Yansımaları ve Gelecek Tahminleri
İstihdam artışındaki yavaşlama ve işsizlik oranındaki hafif yükseliş, Amerikan ekonomisinin önünde bazı belirsizliklerin olduğunu gösteriyor. Bu durum, ekonomik büyümenin sürdürülebilirliği, enflasyonist baskılar ve merkez bankasının para politikası kararları gibi konularda daha dikkatli bir değerlendirme yapılması gerektiğini ortaya koyuyor. Bu noktada, verilerin tek başına yorumlanmaması, ekonomik ve siyasi olaylar ile birlikte değerlendirilmesi daha sağlıklı olacaktır.
Bu Haftaki Verilere Dair Yorumlar:
Peki, bu haftaki PAYEMS ve UNRATE verileri hakkında ne söyleyebiliriz? Elimizdeki son veriler ve mevcut ekonomik koşullar ışığında bazı tahminlerde bulunabiliriz. Ancak, bu tahminlerin kesinlik taşımadığını ve ekonomik verilerin sürekli değişebileceğini unutmamak önemlidir.
- PAYEMS (İstihdam) Beklentisi: İstihdam artışındaki yavaşlama trendinin devam etmesi olasıdır. Bu hafta açıklanacak olan PAYEMS verisinde, bir önceki aya göre daha düşük bir artış görmemiz muhtemeldir. Bu durum, şirketlerin işe alım konusunda daha temkinli davrandığını ve ekonomik büyümenin yavaşladığına dair bir işaret olarak yorumlanabilir.
- UNRATE (İşsizlik) Beklentisi: İşsizlik oranında hafif bir yükselişin devam etmesi olasıdır. Bu hafta açıklanacak olan UNRATE verisinde, bir önceki aya göre 0.1-0.2 puanlık bir artış görmemiz beklenebilir. Bu durum, iş gücü piyasasında hafif bir zayıflamanın başladığını ve ekonomik aktivitenin yavaşlamasıyla birlikte işsizliğin artabileceğine işaret edebilir.
PAYEMS ve UNRATE verileri Amerikan iş gücü piyasasının nabzını tutarken ekonomiye yön verecek güçlü işaretler de sunmaktadır.