FOMC faiz kararları ve ekonominin yansıması

2024 yılı, Amerikan ekonomisi için adeta bir dönüm noktası oldu. Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) faiz kararları, bu zorlu süreçte ekonominin gidişatını belirleyen temel unsur olarak yer aldı. Bir yandan yükselen enflasyon ekonomiyi baskı altına alırken, diğer yandan yavaşlayan büyüme ve artan işsizlik endişeleri gündemdeydi. FOMC'nin 2024 boyunca uyguladığı para politikalarının ekonomik göstergeler üzerindeki etkilerini daha yakından inceleyelim.

FOMC'nin Para Politikası Hamleleri

2024 yılında FOMC, enflasyonu dizginleme ve ekonomik büyümeyi destekleme gibi iki zorlu hedefi aynı anda gerçekleştirmeye çalıştı. Bu durum, yıl boyunca uygulanan para politikalarının sık sık değişmesine neden oldu. Bir yandan enflasyonun düşmesi için faiz artışları yapılması gerekirken, diğer yandan ekonomik büyümenin desteklenmesi için faiz indirimleri yapılması gerekiyordu. Bu durum, FOMC'nin işini oldukça zorlaştırıyordu.

• Faiz Artırımları: Enflasyonla Mücadele

2024'ün başında enflasyonun yüksek seviyelerde seyretmesi, FOMC'yi faiz artırımlarına yöneltti. 31 Ocak 2024'te faiz oranı %5,50'de sabit tutulsa da enflasyonun düşüş göstermemesi nedeniyle artırımlara devam edildi. Bu hamlelerle, tüketici harcamalarının azaltılması ve yatırımların yavaşlatılması hedeflenerek, enflasyonun kontrol altına alınması amaçlanıyordu. Ancak bu durum ekonomik büyümeyi de olumsuz etkiledi.

• Faiz İndirimleri: Büyümeyi Canlandırma Çabası

Yılın ikinci yarısında, enflasyonun yavaşlamaya başlaması ve ekonomik büyümenin belirgin şekilde zayıflaması, FOMC'yi faiz indirimlerine yöneltti. 18 Aralık 2024'te faiz oranı %4,75'ten %4,50'ye düşürüldü. Bu indirimler, ekonomik aktiviteyi canlandırmak ve işsizlik oranını azaltmak amacıyla yapıldı. Ancak, bu hamleler enflasyonun tekrar yükselmesi riskini de beraberinde getirdi. Piyasalar, açıklanacak Ocak 2025 faiz oranını mevcut aralıkta (Şu an %4,25- %4,50) sabit kalma olasılığını %97'nin üzerinde bir olasılıkla fiyatlıyor.

• Enflasyonun Dalgalı Seyri

FOMC'nin faiz kararları, enflasyon üzerinde dalgalı etkiler yarattı. Tüketici Fiyat Endeksi (CPI) ve Kişisel Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi (PCEPI) verileri, bu dalgalanmaları gözler önüne serdi.

• CPI (Tüketici Fiyat Endeksi): Yükseliş ve Düşüşler Arasında

Yılın başında %3,5 seviyesinde olan CPI, yıl içinde dalgalı bir seyir izleyerek Eylül ayında %2,4'e kadar geriledi. Ancak yıl sonuna doğru tekrar yükselişe geçerek %2,9 seviyesine ulaştı. Bu durum, enflasyonun kontrol altına alınmasının ne kadar zor olduğunu gösterdi. 12 Haziran 2024 tarihinde CPI %3,3 iken, 10 Ekim 2024 tarihinde %2,4'e gerilemesi, enflasyonla mücadelenin inişli çıkışlı bir süreç olduğunu ortaya koydu.

• PCEPI (Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi): Enflasyonun Kalıcılığı

Çekirdek PCEPI de benzer bir seyir izledi. Yılın ilk aylarında %3,2 civarında seyreden endeks, düşüş göstererek yılın ikinci yarısında %2,8 seviyesinde dengelendi. Bu durum, enflasyonun kalıcı olma riskinin hala devam ettiğini gösteriyordu. 26 Ocak 2024 tarihinde PCEPI %3,2 iken, 26 Temmuz 2024 tarihinde %2,6'ya gerilemesi, enflasyonla mücadelenin uzun ve çaba gerektiren bir süreç olduğunu bir kez daha ortaya koydu.

Ekonomik Büyüme ve İşsizlik: Kırılgan Bir Denge

Faiz kararlarının ekonomik büyüme ve işsizlik üzerindeki etkileri de yakından izlendi. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) veİşsizlik Oranı (UNRATE) verileri, bu etkileri net bir şekilde ortaya koydu.

• GSYİH: Dalgalı Bir Büyüme

2024 Yılın ilk çeyreğinde %1,4'e gerileyen GSYİH büyümesi, faiz indirimleriyle birlikte ikinci ve üçüncü çeyreklerde toparlanma gösterdi. Ancak son çeyrekte büyüme tekrar yavaşlayarak %2,7'ye geriledi. Bu dalgalanma, ekonomik toparlanmanın ne kadar kırılgan olduğunu ve istikrarlı bir büyüme sağlamanın kolay olmadığını ortaya koydu. 27 Haziran 2024 tarihinde açıklanan 1. çeyrek büyüme oranı %1,4 iken, 19 Aralık 2024 tarihinde açıklanan 3. çeyrek büyüme oranı %3,1 olarak gerçekleşti.

• UNRATE (İşsizlik Oranı): İşgücü Piyasasındaki Hassasiyet

İşsizlik oranı, 2024 yılın başında %3,7 iken, faiz artırımlarının ve ekonomik yavaşlamanın etkisiyle temmuz ayında %4,3'e kadar yükseldi. Ancak yıl sonuna doğru faiz indirimlerinin de etkisiyle tekrar %4,1 seviyesine geriledi. Bu durum, işgücü piyasasının hala tam olarak toparlanamadığını ve hassas bir dönemden geçtiğini gösteriyordu. 2 Şubat 2024 tarihinde işsizlik oranı %3,7 iken, 2 Ağustos 2024 tarihinde %4,3'e kadar yükseldi.

Sanayi Üretimi: Belirsizliklerin Gölgesinde

Sanayi Üretim Endeksi (INDPRO) verileri, faiz kararlarının sanayi sektörü üzerindeki etkilerini yansıttı.

• INDPRO (Sanayi Üretimi: Toplam Endeks): Dalgalı Bir Seyir

Sanayi üretimi, 2024 boyunca dalgalı bir seyir izledi. İlk yarısında hafif bir yükseliş görülürken, ikinci yarısında istikrarsız bir performans sergilendi. Örneğin, haziran ayında endeks 103,2534 iken, Ekim ayında 102,0854'e geriledi. Bu durum, sanayi sektörünün ekonomik belirsizliklerden nasıl etkilendiğini açıkça gösterdi. Bu veriler, faiz artırımlarının ve genel ekonomik yavaşlamanın sanayi üretimini olumsuz etkilediğini gösteriyor.

Sonuç: 2025'e Giderken Belirsizlik Devam Ediyor

2024 yılı, FOMC'nin aldığı faiz kararlarıyla şekillenen bir ekonomik belirsizlik dönemi oldu. Enflasyonu düşürme çabaları, ekonomik büyümeyi yavaşlattı ve işsizlik oranı nı artırdı. Yılın ikinci yarısındaki faiz indirimleri, büyüme ve işsizlikte kısmi bir iyileşme sağlasa da enflasyon hala hedeflenen seviyenin üzerinde seyretmeye devam etti. Bu durum, 2025 yılında FED'in alacağı kararların ne kadar kritik olduğunu gösteriyor.

Ekonomik istikrarı sağlamak ve sürdürülebilir büyümeyi desteklemek için daha sıkı ve etkili para politikaları uygulamaları olabilir. Verilere baktığımızda, ekonomik istikrarsızlığın devam ettiğini ve faiz kararlarının tek başına yeterli bir çözüm olmadığını görüyoruz. Önümüzdeki süreçte, FED'in para politikaları ve ekonomik verilerin yakından takip edilmesi gerekiyor.