Faiz enflasyonu etkileyecek ama nasıl?

Malumunuzdur 2021 yılı bütçesi TBMM'de kabul gördü. Bütçeyle ilgili olumlu ve olumsuz eleştiriler olmak üzere değerlendirmeler oldu. Devlet bütçesi ekonomik büyüme, yatırımlar, enflasyon, borçlar ve vergiler açısından tüm vatandaşları ilgilendiren önemli bir konudur. Haliyle herkesin bu konuda konuşması, eleştiri yapması olağan bir durumdur. Nitekim bütçe getiri ve götürüleri hem devleti hem de vatandaşı ilgilendiriyor.

Ben özellikle son dönemlerde üzerinde durulan faiz konusuna odaklanmak istiyorum. Çünkü faiz hükümet ve merkez bankası arasındaki ilişkilerde çokça gündeme geldi ve tartışıldı. Bu konuda Merkez Bankasına ciddi tepkiler geldi. 2021 yılı bütçesine bakıldığında hükümet kanadının da bu konuda zorlu bir sınav vereceği görülüyor. Çünkü 2021 yılı bütçesinden faize ödenecek miktar yaklaşık 179 Milyar TL olarak tahmin edilmektedir. Bütçe içindeki payı ise %13,3 olarak hesaplanmaktadır. Bu rakam son yıllarda bütçenin içindeki faiz ödemelerinin en yüksek verisidir. Faiz, yeni borçlandırmaları tetiklediği gibi eleştiri konusu olan Merkez Bankasının faiz politikasını da etkileyebilmektedir. Çünkü devlet hem iç hem de dış borçlanmayla özel finans kuruluşları ile rekabet etmektedir. Nitekim bu durum, piyasa faiz oranlarının etkilenebileceği anlamına gelmektedir. Bu hususta devletin yeni kaynaklar üretmesi elzem bir durumdur. Bu yeni kaynaklar borca dayalı olmayan vergi ile de vatandaşa yük getirmeyecek alanlar olmalıdır.

Faiz-enflasyon ilişkisi yöneticiler ve ekonomistler arasında tartışıla gelen bir konudur. Yönetim, faizin enflasyonu tetiklediğini iddia ederken, ekonomistler bunu tam anlamıyla kabul etmemektedir. Ancak şunu net ifade edebilirim ki bütçe açığı enflasyonu tetikler. Ekonomide enflasyonun nedenlerinden birisi de bütçe açığıdır.2021 yılı bütçe açığı da yaklaşık 250 Milyar TL olarak öngörülmüştür. Bu açığın önemli bir bölümünü faiz oluşturduğu için devletin faiz ödemelerinden meydana gelecek bütçe açığı net bir şekilde enflasyonu tetikleyecektir. Yani piyasadaki faiz oranları ile enflasyon ilişkisi tartışmalarını bir kenara bıraktığımızda devletin ödediği faizin dolaylı olarak enflasyonu etkilediği sonucunu paylaşmak yanlış olmayacaktır.