Liberal politikalar bir süre rafa kaldırılıyor

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 12 Mart 2021 tarihinde ve Haliç Kongre Merkezi'nde, Ekonomi Reformları Tanıtım Toplantısı'nda hükümetin yeni ekonomi politikaları ile ilgili konuştu.

Türkiye'nin son 2 yıldır ekonomide kötü gidişata sahip olması ve Covid-19 salgın hastalığı nedeniyle ekonomik durgunluğun daha da derinleşmesi hükümetin bu konuda yeni adımlar atması gerekliliğini ortaya koydu. Daha önceki ekonomi yönetimlerinde çeşitli ekonomi programları hazırlansa da bu programlar piyasada yer bulmamış ve gerekli desteği görmedi. Önceki programlarda genellikle ekonomik veriler üzerinde değerlendirme yapılırken, enflasyon, işsizlik gibi verilerde iyileştirmeye yönelik hedefler yer almaktaydı. Dolayısıyla önceki programlar ekonominin düzelmesinde çok etkin olmadı. Yeni ekonomi yönetiminin gelmesiyle piyasalarda iyileşme olacağına yönelik beklenti arttı. Pandeminin etkisiyle hükümetin kamu maliyesindeki yapısal sorunlar artış gösterince ekonomi yönetimi yeni ve somut bir program yapma ihtiyacı duydu. Bu çerçevede makro ve mikro politika hedefleri ile ekonomide öncelikle fiyat ve finansal istikrara yönelik politikalar açıklandı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasında makro ekonomik ve yapısal politikalar olmak üzere 10 başlık altında politika açıklamasında bulundu. Bu başlıkların 5 tanesi makro ekonomi politikaları, 5 tanesi de yapısal politikalar üzerinedir. Makroekonomik konular, kamu maliyesi, fiyat istikrarı, finansal sektör, cari açık ve istihdamdır. Yapısal politikalar ise kurumsal yönetişim, yatırımların teşvik edilmesi, iç ticaretin kolaylaştırılması, rekabet, piyasa gözetimi ve denetimidir.

Yeni ekonomi reform programı, mali disiplin üzerinde dururken, ağırlıklı olarak piyasalarda düzenleme ve denetlemeye yönelik tedbirlere yer verdi. Yani ekonomide kurumsallaşma, şeffaflık, bütçe disiplini, sınırlı borçlanma, fiyat ve finansal istikrar, adil rekabet ortamı gibi konular ön plana çıktı. Bu durum durgunlaşan ekonomide öncelikle yapısal sorunları çözmenin ön plana çıktığını ortaya koymaktadır. Ekonomik canlanma politikaları daha sonraya bırakılmış izlenimi vermekte ve devletin piyasalar üzerindeki denetme ve gözetleme gücü artış göstermektedir. Özellikle dijitalleşme vurgusuyla devletin bu alanda etkin olacağı ve çeşitli düzenlemeler getireceği dikkat çekmektedir. Bu durum hükümetin daha önceki liberal politika anlayışını bir süre terk edeceğine işaret ediyor. Hükümetin 2003'ten günümüze liberal ekonomi politikalarında diğer hükümetlere göre etkin olduğunu söylemek mümkündür. Özellikle özelleştirme politikaları bu konuda en belirgin liberal politikalardır denilebilir. Bunun yanında müdahalecilik konusunda da liberal anlayışı benimseyen hükümetin, yeni reform paketiyle bu anlayıştan uzaklaştığı görülmektedir.

Hükümetin piyasalar üzerindeki denetleme gücünün artışı, serbest piyasa müdahaleciliğinin artacağına işaret ederken bu durumun fiyat istikrarının sağlayıp sağlamayacağı zamanla anlaşılabilecektir. Ancak israfa dikkat çekilmesi, adil rekabet düzenlemeleri, bütçe disiplini, borç sınırlaması gibi konuların ekonomi için olumlu adımlar olduğunu söylemek mümkündür. Tabi uygulamalar sonrasında açıklanan paket programının getirileri ve götürülerini analiz etmek daha sağlıklı olacaktır.