Glutensiz beslenme nedir?

Gluten Nedir?

Başta buğday olmak üzere çavdar, arpa gibi bazı tahıllarda bulunan bir proteindir. Glutendeki iki ana protein glutenin ve gliadin'dir. Olumsuz sağlık sorunlarının çoğundan "gliadin" sorumludur.

Gluten hamura kıvam veren, mayalanmayı sağlayan bir maddedir, ekmeğin ağsı yapısından sorumludur. Gluten havanın ve mayalar tarafından oluşturulan karbondioksit gazının hamur içinde tutulmasını sağlar ve böylelikle ekmek kabarır. Aynı zamanda ekmeğin gözenekli yapısının oluşmasında katkısı vardır.

Gluten intoleransı (çölyak dışı gluten duyarlılığı) ise, gluten proteini içeren besinler tüketildiğinde tolere edememe durumu olarak tanımlanabilir.

Çölyak Hastası, Gluten İntoleransı/alerjisi, Buğday alerjisi, gluten hassasiyeti, irritabl bağırsak sendromu olan kişiler glutensiz beslenmeli. Gluten intoleransı ile çölyak hastalığı karıştırılmamalıdır. Çölyak hastalığı olan bireylerin bağırsaklarında dokusal farklılık oluşurken gluten intoleransı olan kişilerin bağırsak mukozasında çökyakta olduğu gibi herhangi bir tahribat görülmez. Gluten intoleransının en yaygın belirtileri şişkinlik, ishal, kabızlık, gaz, kötü kokulu dışkı, karın ağrısı, baş ağrısı, cilt sorunları, otoimmün rahatsızlıklar, eklem ve kas ağrıları, yorgunluk hissi, depresyon, açıklanamayan kilo kaybı olarak gözlemlenmektedir.

GLUTENSİZ BESLENMEK ZARARLI MIDIR?

Yapılan çalışmalara göre herhangi bir sağlık problemi olmadan "glutensiz" beslenmek bağırsak tembelliğine ve villusların kısalmasına sebep olmaktadır. Ekmek çeşitleri çok iyi bir lif kaynağı olduğundan midede doygunluk hissi oluşturmada ve bağırsak hareketlerinin düzenli çalışmasında etkilidir. B vitamini açısından zengin olan ekmek çeşitleri sinir sistemi için oldukça önemlidir. B vitamini yetersizliğine yorgunluk, unutkanlık ve halsizlik gibi şikâyetler oluşabilir.

GLUTEN İÇEREN BESİNLER NELERDİR?

• Buğday, çavdar, bulgur, yarma, irmik içeren tüm yiyecekler,
• Una bulanarak kızartılmış yiyecekler,
• Makarna, şehriye, kuskus, erişte, tarhana, noodle,
• Baklava, kadayıf, tulumba tatlısı, revani, un helvası, irmik helvası vs..
• Buğday unuyla yapılmış kek, kurabiye, pasta, bisküviler, krakerler, kahvaltılık gevrekler
• Kepekli un, tam buğday unu, galeta unu,
• Hazır çorbalar ve un katılmış tüm çorbalar, hazır bulyonlar,
• Boza, malt, malt aroması içeren bira, votka gibi içecekler,
• İçinde un bulunan her türlü soslar, salça, ketçap

GLUTEN İÇERMEYEN BESİNLER NELERDİR?

• Pirinç, pirinç unu, soya
• Patates, mısır, soya, pirinç ve fasulyeden yapılmış glutensiz unlar
• Mısır ve patates nişastası
• Kinoa
• Keten tohumu
• Karabuğday
• Darı
• Teff
• Ararot
• Amaranth
• Chia
• Badem, fındık, ceviz gibi işlenmemiş kuruyemişler
• Nohut, mercimek, kuru fasulye, barbunya gibi bakliyat çeşileri
• Saf Yulaf glüten içermez. Fakat satışa sunulan çoğu yulaf saf değildir. Çapraz bulaşma yoluyla buğday, arpa vs bulaşmış olabilir. Yulaf alırken ''Glutensiz'' ibaresini göz önünde bulundurarak tüketebilirsiniz.

GLUTENSİZ DİYET ÖRNEĞİ

KAHVALTI:

• 1 adet haşlanmış yumurta
• 1 dilim az yağlı beyaz peynir
• 5 adet az tuzlu zeytin
• Domates, salatalık, mevsim sebzeleri, yeşillikler
• 1 – 2 dilim glutensiz ekmek

2. KAHVALTI ALTERNATİFİ

• 1 su bardağı az yağlı süt
• 1 yemek kaşığı chia tohumu
• Yarım muz,
• 6-8 adet çilek

ARA ÖĞÜN: 1 fincan bitki çayı

ÖĞLE:

• 100-120 gr Izgara veya fırında et/tavuk/ balık
• Mevsim salata
• 3 kaşık karabuğday pilavı

ARA ÖĞÜN:

1 porsiyon meyve + 7 adet çiğ badem

AKŞAM:

• 1 porsiyon sebze yemeği
• 1 kase yoğurt
• 1-2 dilim glutensiz ekmek

GECE:

• 1 bardak kefir
• 2 adet tüm ceviz içi