İşyerinde Hiyerarşik Yapı Gerekli Mi?

İşletmelerde birbirinden farklı uygulamalar olsa da; mutlaka bir ast üst ilişkisi kurgulanmış ve çalışanlar eliyle sonuç alma buna göre yürütülmektedir. Yönetimin olmazsa olmaz uygulamalarından birisidir hiyerarşi.

Yönetimde karışıklığın önlenmesi, her kafadan bir sesin çıkmaması, verimli çalışma ortamının oluşması, yönetim fonksiyonlarının işletmede icra edilmesi, çalışanlar ile işveren arasında iletişimin gelişmesi için ast üst ilişkileri detaylı kurgulanmalı, roller net belirlenmelidir. Buradaki muallaklıklar yönetimde ciddi sıkıntılara sebep olmaktadır.

Hiyerarşik Yapının Avantajları

• Düzen ve Disiplin Getirmesi

Hiyerarşi, işyerinde düzen ve disiplini sağlamak için önemli bir yönetim aracıdır. Belirli roller ve sorumluluklar sayesinde çalışanların ne yapması ve yapmaması gerektiği daha net hale gelmektedir.

Ast üst ilişkisinin net kurgulanmadığı işletmelerde; personel genellikle rahat hareket edebilmenin arayışına girer. İzin alacağı zaman o gün hangi yöneticinin modunu beğenirse ondan izin ister veya duruma göre izin kullanır, sonra amiri yerine başka bir çalışana bilgi verir. Oysa ast üst ilişkisinin iyi kurgulandığı yapılarda yönetici bu gibi durumları düzenler, disipline eder.

• Karar Verme Sürecini Hızlandırma

Şirket yönetimi, stratejik kararlar alarak şirketin yönünü belirler ve tüm ekibin buna uygun hareket etmesini takip eder. Hızlı karar alınması ve alınan kararların etkin ve verimli bir şekilde uygulanmasında hiyerarşik yapının etkisi fazladır.

Yönetim Kurulunda alınan kararların çalışanlara duyurulması, yürütülen çalışmaların kontrol edilip, gelinen aşamanın yönetime raporlanması ve alınacak aksiyonların belirlenmesinde hiyerarşik yapının rolü son derece önemlidir.

• Yetki ve Sorumluluk Dağılımı

Organizasyon şemasındaki hiyerarşik yapıya uygun olarak görev, yetki ve sorumluluklar paylaşılmakta, hiyerarşik yapı doğrultusunda müteselsil sorumluluk takip edilmektedir. Hiyerarşi zincirindeki herkes rolünü ve sorumluluğunu bilerek hareket etmektedir.

Organizasyon şeması insanların vücudundaki damarlar gibidir. Bilgi ve belge akışı bu şemalarda belirlenen hiyerarşik yapıya uygun olarak hareket etmektedir. Ast üst ilişkileri bu şemalarda ortaya konur ve oluşturulan yapıya göre de yetki ve sorumluluklar düzenlenir.

İşletmelerdeki en büyük kaos alanlarından birisi de; hiyerarşik yapının net olmamasından dolayı, operasyonel işleri yürütmesi gereken pozisyonlarda çalışanların bunu bırakıp, yönetsel alanlara müdahale etmesi olmaktadır. Yemekhane görevlisinin kendisine verilen aylık yemek çizelgesine uymaması, mönüleri istediği gibi değiştirmesi, yemek saatlerine uymaması vb. uygulamaları yöneticisine danışmadan yapması karışıklıklara neden olacaktır. Dikey organizasyon yapısına sahip bir işletmede amir konumundaki kişi bu uygulama bozukluğuna müdahale edecek ve eksiklikleri giderecektir.

Hiyerarşik Yapının Dezavantajları

• Yeterince Esnek Olamama

Askeri yönetimlerdeki gibi, çok katı hiyerarşik yapılar, değişen koşullara uyum sağlamada zorlanabilir, karar almayı geciktirebilir ve hatta bazı yenilikçi fikirleri engelleyebilir, geciktirebilir.

• İletişim Sorunları Yaşatması

Şirketlerde hiyerarşik yapıların, iletişimde aksaklıklara ve bilgi akışının yavaşlamasına neden olduğuna şahit olmaktayız. Alt kademelerdeki çalışanların görüş ve önerilerinin üst yönetim tarafından duyulması zorlaşabileceği gibi, üst yönetimin de fikirlerinin değişmeden en alt kademeye kadar ulaşması zor olacaktır.

Oysa ki; üstlerle iyi ilişkiler kurmak, çalışanlar için birer motivasyon kaynağıdır.

• Çalışan Memnuniyeti

Aşırı hiyerarşik yapılar, çalışanlarda yabancılaşma ve memnuniyetsizlik oluşturacağı için bu yapılardan uzak durmalıyız. Çalışanların kendilerini değerli hissetmeleri ve işlerine olan bağlılıklarını artıracak yönetim yapıları kurgulamalı ve buna göre yönetmeliyiz.

Geleneksel çalışma yöntemleri veya uzaktan çalışma modellerinden hangisini tercih edersek edelim; olabildiğince yatay organizasyonlar oluşturup, askeri yönetimlerde olduğu gibi sert ve dikey organizasyonlardan uzak durmalıyız. Böylece; çalışanlarımıza yetki ve sorumluluk veren, esnek ve işbirliğine açık bir hiyerarşik bir yapı kurgulamış, çalışan herkesin astını ve üstünü bilerek hareket ettiği bir iş hayatı tasarlamış oluruz. Böylece, çalışanlarımız daha mutlu olacak, performansları da yükselecektir.

Her şeyi kendinde toplayan, en basit konulara dahi kendisi karar veren bir yönetim anlayışından uzak durup, çalışanların performanslarını ortaya koyabilecekleri bir hiyerarşik yapı oluşturmalıyız.