Ne kadar Yetki, O Kadar Sorumluluk

Birçok işletmede yetki ve sorumluluk dengesi iyi kurgulanamamaktadır. Oysa ki, şirketlerde yöneticilerin yetki ve sorumluluk dengesinin iyi kurgulanması, kurumun başarısı ve çalışan memnuniyeti açısından önemli bir konudur. Yetki ve sorumluluk arasındaki dengesizlik te bir o kadar, yöneticilerin performansını olumsuz etkileyebilmektedir.

Yetki ve Sorumluluk

Yetki: Bir yöneticinin işletme içerisindeki konumuna uygun olarak karar alma ve bu kararları uygulatma gücüdür. Şirketin organizasyon şemasına göre, üst kadrolarda bulunan yöneticilerin yetkileri fazla, hiyerarşi piramidinin alt kısımlarına doğru inildikçe de yetki azalmaktadır. Yetki bir yöneticinin …. tırttırabilme gücüdür. Yaptırttırabilme, ettirttirebilme gücü.

Sorumluluk: Bir yöneticinin belirli görevleri yerine getirme ve bu görevlerin sonuçlarını üstlenme yükümlülüğüdür. Kısaca, yöneticinin yaptığı işlerin hesabını verme durumuna sorumluluk denir. Yöneticinin …etmek, …yapmak zorunda olduğu şeylerdir.

Yöneticinin yetkisi fazla, sorumluluğu az ise; bu yönetici yaptığı bir kısım işlerin hesabını vermemektedir anlamına gelmektedir. Tersi durumda da; sorumluluğu fazla, yetkisi az ise, yönetici karar alma gücü olmadığı konulardan da hesap verebilmektedir. Bu konu çok hassas olduğu için terazinin kefeleri gibi düşünebiliriz; kaç kilo yetki verilmişse, o kadar da sorumluluk verilmelidir.

Örneğin; bir mağazaya yönetici olarak atanan kişiye; mağazadaki tüm personelin sevk ve idaresi, ürün yönetimi, teknik alt yapıda yaşanabilecek aksaklıklara müdahale yetkisi vb. verilmezse; o mağaza müdürünün başarısız satışlardan sorumlu tutmak adil olmayacaktır. O mağaza içerisindeki tüm işleri yatırtma, ettirme gücü müdürde olmalıdır. Personeli merkezden birilerinin yönetmesi durumunda, personelin başarısızlığından mağaza müdürü sorumlu tutulursa motivasyonsuzluk ve başarısızlık kaçınılmazdır. Burada orantılı olamayan işletmeler yönetsel olarak ciddi sıkıntılar yaşamaktadır.

Yeterli yetkiye sahip olmadan yöneticinin hesaba çekilmesi adaletsizliği getirecek, bu da performans düşüklüğüne sebep olacaktır.

Sorumluluğun az olması, yöneticilerin yanlış kararlarının sonuçlarına katlanmamalarına neden olabilir. Bu durum adaletsizlik algısı yaratır.

Yetki ve Sorumluluk Başkalarına Devrilebilir Mi?

Üst yönetim, daha alt kadrodaki yöneticilere yetki devredebilir. Devrettikleri işlerin sorumluluğunu da devreder. Yönetici devrettiği işlerin sorumlusunu atasa da kendi sorumluluğu ortadan kalkmayacaktır.

Örneğin; üretim müdürü kendi yetkisinde bulunan kalite kontrol çalışmalarını bir başkasına devretse de sonuçta çıkan kalitesizliklerin sorumluluğunu devrettiği kişi ile birlikte üstlenmek durumundadır. Bu sorumluluktan kurtulamaz.

Fazla yetki, yöneticilerin kontrolsüz kararlar almasına ve organizasyonda dengesizliğe yol açabilir.

Yöneticiler, üst yönetimle sürekli iletişim halinde olmalı ve sorumluluklarına uygun yetkiler talep edebilmelidir.

Yöneticiler, sorumluluklarını yerine getirmek için gerekli kararları alamazsa süreçler tıkanır ve işler gecikir.

Görev tanımlarının ekinde; o pozisyonun ne tür yetki ve sorumluluğa sahip olduğu yazılı olarak gösterilmelidir. Bunun yanında yöneticilere yönelik olarak; yetki devri, karar alma ve hesap verme gibi alanlarda belirli aralıklarla eğitimler düzenlenmelidir.

Yöneticilere tanınan yetki ve sorumlulukların dengesi belirlenmeli ve yazılı hale getirilmelidir. Bir yöneticiye aşırı yetki verilip, sorumluluk alanı buna göre belirlenmezse veya tersi kişi yetkili kılınmadığı alanlarda hesaba çekilir ve sorumlu tutulursa; hem yöneticilerin, hem de işletmenin performansı düşecektir. Dengeli bir yapı ile, karar alma süreçleri hızlandırılmalı ve çalışan motivasyonunu artırılmalıdır. Bu dengenin bozulması; sorumsuz ve aşırı yetkili yöneticiler meydana getirecektir. Bu da verimsizlik anlamına gelmektedir. Bunu yaşamak istemeyen işletmeler; yetki ve sorumlulukların adil bir şekilde kullanılıp kullanılmadığı düzenli olarak gözden geçirmek zorundadır.