Testosteron ve Alzheimer İlişkisi

TESTOSTERON ve ALZHEİMER İLİŞKİSİ

Hormonların duygu, düşünce ve davranış üzerinde olan etkileriyle ilgili yüzlerce araştırma mevcuttur. Ancak önemli olan bir diğer konu ise hormonların beyinsel hastalıklar üzerindeki etkisidir.

Özellikle cinsiyet hormonlarının bireyin davranış ve duygusunu belirlemekte ne denli etkili olduğu yine yapılmış bilimsel araştırmalarla kanıtlanmıştır. Testosteron cinsel gelişimi düzenleyen bir hormon olmanın yanında bilişsel işlevlerde de son derece etkinliğini göstermiştir. Bu cinsiyet hormonlarından biri olan testosteronun Alzheimer gibi bir hastalıkla yakın ilişkisi bulunmuştur.

Testosteron ağırlıklı olarak erkeklerde testislerde üretilmekle beraber kadınlarda da yumurtalıklar tarafından üretilir. Çok az miktarda hem kadın hem de erkeklerde böbrek üstü bezlerde de üretimi gerçekleşmektedir.

Özellikle erkeklerde üretimi ergenlik dönemi ile başlayıp cinsel özelliklerin gelişmesinde oldukça etkilidir. Buna nazaran kadınlarda düşük seviyelerde de olsa üretimi sağlanmaktadır.

Bu doğrultuda testosteron ve Alzheimer ilişkisinden bahsetmek için çok önemli 2 kriter vardır. Bunlardan biri, yaş diğeri ise cinsiyettir.

Şimdi testosteron ve Alzheimer arasındaki ilişkiye bakalım. Buna nasıl ve ne şekilde etki ediyor.

1. Testosteron Düşüklüğü ve Alzheimer Riski: Yaşın ilerlemesi ile birlikte pek çok hormonun salgılanmasında azalmaların meydana gelmesi durumu testosteron içinde geçerlidir. Araştırmalar yaşla birlikte azalan testosteronun bireyler üzerinde bilişsel fonksiyonlarında zayıflıklar ve bozulmaların çıkabildiğine ve bununda Alzheimer gibi bir beyinsel hastalığa zemin hazırlayabileceğini vurgulamaktadır.

2. Beyin Koruması: Testosteronun beyni koruyan bir antioksidan özelliği vardır. Yani bu özelliği ile sinir hücrelerinde koruyucu bir etkisi bulunmaktadır. Bu noktada testosteronda ciddi azalmalar kişiyi daha stresli, olaylardan daha fazla etkilenip yıpranan bir hale getirebiliyor. Sinir hücrelerini daha duyarlılaşan bir hale getirebiliyor.

3.Amiloid Beta Birikimi: Alzheimer hastalığında temel patolojik kriterlerden biri de amiloid beta plaklarıdır. Araştırmalar bu plakların birikimindeki artışların nedenlerinde testosteron seviyesindeki ciddi azalmaların olduğunu göstermektedir. Bu plak artışlarını olumlu bir şeymiş gibi düşünmek yanılgıya yol açar. Birikmesi beyin ve bilişsel sistemimiz için zararlıdır.

4. Cinsiyet: Araştırmalar kadınların erkeklere nazaran, testosteron salgılamadaki azalmalardan kaynaklı, Alzheimer'e yakalanma risklerinin daha olası olduğunu göstermektedir.

Özetle; Alzheimerde testosteron seviyesi ilişkili bulunmuştur ancak bu tek sebep değildir. Çünkü bir beyin hastalığı olan bu konuda nedenlerinin bilinmesine dair keskin bir sonuç yoktur. Yıllardır yapılan nörobilim çalışmaları testosteron, yaş, cinsiyet, genetik, çevresel ve yaşam tarzının kombinasyonu şeklinde seyretmektedir.

Unutulmaması gereken noktalardan biri ise; sadece beyindeki bozulmalar ve hastalıklarda değil, pek çok duygusal, ruhsal ve davranışsal problemlerde hormonal sistemimiz devrededir. Dikkat edip, hem ruhsal hem de biyolojik sağlığımıza özen göstermemiz gerekir.

Uzm. Psk. Şerivan Demir