Mitolojik kurt sembolü
Tülay Çağlar Kadı
Yeryüzünde dönüşe gelen tüm ikonografiler esasen köprü niteliğinde, her dönem insanının bilinç dünyalarını, yaşama ve sanata yüklediği anlamları yansıtmaktadır. Türk mitolojisi, kültürel aktarım kadar evrensel sanat tarihi ve belleklerimiz adına da önemsenmelidir. Etnografik sanat eserleri ve mitler geniş kapsamda, fraktal niteliğinde yani kendini kendinden tekrarlayarak her seferinde yeni muhataplarına (dönem insanlarına) yansımaktadır.
Kurt sembolizmi le zamanla gelişen hayvan ve ata kavramı sonrasında devlet, hüküm hatta yer ve gök bağının temsilcisi olan ifadelerini yansıtmıştır. Başka ülke ve milliyetlerde örneğin Çin kaynakları incelendiğinde benzer tanımların yanı sıra egemenlik ve mertlik kavramları şu ifadelerle yansıtılmaktadır.
Sancakların başına altından kurt başı takarlar!
Kurt sembolünün biçim değiştirme temasıyla da ilgisi vardır. Kağan Destanında gök kurdun bir ışıkla (ilahi olanın habercisi)aniden ve gerektiğinde ortaya çıkması işaret edilmiştir.
Türk toplumunda kabul gören efsane ve mitlerde bahsi geçen kurt ikonografisinde, soy bağının kurt aracılığıyla devam ettiği ifade edilmektedir. VI ve XIII Yüzyıl kaynaklarında Türk freskolarında "kurt başlı bayrak yani gönder" sembolizmine sonra ki dönemlerde de minyatür sanatında görülmektedir. Oğuz Kağan Destanlarında da rehber kavramı, yol göstericilik "kurt sembolizmle" ilişkilendirilmiştir.
Türk kozmolojisine göre de özellikle Kültigin Yazıtlarında, "Tanrı güç verdiği için babam kurt gibidir…" ifadeleri yer almaktadır.
Gök kurt ,bozkurt, ata kurt, ak kurt, karar kurt ifadelerin hepsi göksel hiyerarşide temsilcilere atıfta bulunarak, renkler ile ifade alanı oluşturmuştur. Bu adlandırmaların tümü ve renk temsilcilikleri saflık, temizlik, erdem, ceza kesen olmak, kudretli, yer altı ile ilişkili olarak farklı kurt tasvirleri ile farklı boyut ve alanlara dair manaları barındırmaktadır.
Proto – Türk yapılarının tamamında özellikle Hun devri ata kültün özerki olmasıyla birlikte "Türk mitolojisinde kurt" sembollerine rastlarız. Türk dünyasının antik sanat eserlerinde özellikle kaya ve mezar taşları üzerinde kim zaman şaman elbiseli görünümünde figürler eşliğinde…
Hoşça kalınız!