Dış politikada yapay zeka etkisi

Dünyada genelinde bir yapay zeka (AI) furyası aldı başını gidiyor. Temelde gelişmiş algoritmaları ve yazılımları ifade eden yapay zeka, dijitalleşen dünyada çok kritik bir konumda! Yapay zekada her şey var: Matematik, mantık, istatistik, olasılık, bilim, teknoloji ve daha fazlası...

Yapay zekanın geçmişi 60 yıllık bilgisayar bilimine dayanıyor. Bu sebeple yapay zekaya "yıllardır geliştirilen yazılımların günümüze yansıması" diyebiliriz. Yapay zeka insanın bilişsel yeteneklerini taklit ediyor. Saniyeler içinde karar almayı sağlıyor, karmakarışık soruları ve sorunları bir anda çözüveriyor. Peki, küresel bir fenomen haline gelen, bilişim dünyasının bugünü ve geleceği olan yapay zeka dış politikayı nasıl şekillendirebilir? Bu soruyu cevaplamadan önce yapay zeka sistemlerinin neler yapabildiğine bir göz atalım!

Büyük Verileri (Big Data) analiz ederek işliyor, akıllı aramalar yapıyor. Metin ve görselleri anlık olarak yorumlayabiliyor. Karmaşık verileri anlamlı keşiflere dönüştürüyor. Makine öğrenmesi gibi teknolojileri kullanarak insanların duygularını ya da düşüncelerini taklit ediyor -ki makine öğrenimindeki gelişmelere temel oluşturan ve itici güç olan teknoloji yapay zekadır. Bunun gibi birçok teknolojik gelişmeyi yapay zeka ile bağdaştırabiliriz. Modern dünyada zihinsel ve entelektüel sınırlamaların aşılmasını; evrenin bilinmeyenlerinin keşfedilmesini sağlayan yapay zeka evreninde öngörülemeyen bir gelişmeye ve büyümeye tanıklık ediyoruz.

Bu noktada sansasyonel bir olaya atıf yapmak gerekebilir: Geçtiğimiz kasım ayında dünyanın en büyük yapay zeka şirketi OpenAI'nin CEO'su Sam Altman aniden görevden alındı. Şirketin bu hamlesi çok tartışıldı; nedenleri sorgulandı. Microsoft, ani bir hamle yaparak, OpenAI'den kovulan Altman ve ekibine cazip bir transfer teklifi sundu. Teknoloji dünyası, tarafların karşılıklı açıklamaları ile birlikte birkaç hafta bu olayı konuştu.

Bu olayların yaşandığı günlerde sosyal medyada bazı iddialara rastlamıştım. OpenAI'nin yapay zeka dünyasında çığır açan teknolojiler geliştirdiği bir dönemde başarılı işlere imza atan Altman'ın neden kovulduğuna dair bazı iddialar gündeme geldi. Bunlar arasında en dikkat çeken iddia özetle şöyleydi; Altman ve ekibinin insanlığı derinden etkileyecek bir yapay zeka teknolojisi geliştirdiği ve Altman'ın bu teknolojiyi kullanıma sunmak için acele ettiği için kovulduğu iddia ediliyordu. Altman'ın, geliştirdikleri teknolojilerle ilgili agresif yaklaşımlarını desteklemeyen OpenAI yönetim kurulu üyelerini birbirine düşürdüğü; geliştirdikleri teknolojinin insanlığa yönelik potansiyel bir tehdit oluşturduğu gibi iddialar haber yapıldı.

Bu iddiaların doğruluğu tartışılsa da yapay zeka insanlık için tehdit oluşturacak riskler taşıyor. Peki, öngörülemeyen bir gelişme içinde olan yapay zeka dış politikayı nasıl etkiler?

Dış politika ve uluslararası ilişkiler, hızlı ve doğru kararların alınmasını gerektiren küresel siyasi ortamdır. Bu alanda yapay zekadan; veri analizi, farklı senaryoların tahmin edilmesi gibi durumlarda faydalanılabilir. Farklı küresel sorunlarda yöneticilerin ve karar vericilerin küresel hassasiyetlere göre karar alması için farklı önerilerde bulunabilir. Dış politikada ülkelerin diplomatik işlerinde ve diplomaside yardımcı olabilir.

Günümüzde makineler, çok büyük verileri analiz ederek sınırları ortadan kaldırıyor. Dış politikada da sınırların kaldırıldığı bir dünya, yapay zeka ile gerçekleşecek. Karar vericiler, diplomatik müzakerelerinde yapay zekadan faydalanacak. Liderler, farklı ülkelerin geçmişteki dış politika kararlarını analiz ederek en doğru kararı alabilmelerini sağlayan yapay zekanın engin dünyasına başvuracak. Anlık gelişmelerin yaşandığı küresel politikada yapay zekayı akıllı bir asistan gibi kullanacaklar.

"Dijital bir uçurum" olan yapay zeka, bazı ülkeler için bir nimet bazı ülkeler için de tehdit olabilir. Ülkeler arasındaki güç dengesini değiştirebilir. Jeostratejik ilişkilere meydan okuyan bir evrende insan hakları konusunda yeni fırsatlar ve tehditler oluşturabilir.

Yakın gelecekte yapay zeka ve dış politikayı daha fazla konuşacağız. Çünkü artık yapay zeka dünyanın kalıcı bir gerçeği ve gelişmesi durdurulamaz! Bu sebeple yapay zeka, insanlığa olası olumsuz etkileri göz önüne alınarak kontrol altına tutulmalı, insanlığa faydalı olacak şekilde yönetilmelidir.