Yapay zeka ve iş güvenliği

Yapay Zeka ve İş Güvenliği: Geleceğe Hazır mıyız?

Dijital çağın en büyük devrimlerinden biri olan yapay zeka, iş dünyasını, güvenliği ve insan faktörünü kökten değiştirmeye hazırlanıyor. Önümüzdeki dört yıl içinde, otomasyon ve yapay zekanın etkisi daha da belirgin hale gelecek. Artık geleneksel iş modelleri hızla değişirken, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) alanında da yeni bir döneme giriyoruz.

Birçok ülke, ekonomik kalkınmasını ucuz iş gücüne dayandırmış durumda. Ancak yapay zeka destekli sistemler ve robot teknolojileri bu anlayışı temelden sarsacak. Seri üretimden hizmet sektörüne kadar birçok iş kolunda makineler, insan emeğinin yerini almaya başladı bile. Özellikle fabrikalarda, inşaat alanlarında ve tehlikeli iş sahalarında artık insansız çalışma düzenleri yaygınlaşıyor. Peki, bu dönüşüm güvenlik açısından ne anlama geliyor?

Güvenlik kültürü de bu dönüşüme ayak uydurmak zorunda. Yapay zeka destekli kameralar, akıllı sensörler ve veri analiz sistemleri sayesinde artık iş kazaları henüz gerçekleşmeden önlenebiliyor. Artırılmış gerçeklik (AR) ve sanal gerçeklik (VR) eğitimleri ile çalışanlar, tehlikeli senaryoları sanal ortamda deneyimleyerek daha bilinçli hale geliyor. Ancak bu gelişmelerin yanında büyük riskler de var.

İSG profesyonellerinin rolü hızla değişiyor. Geleneksel denetim ve saha gözetimleri yerini, yapay zeka destekli otomatik risk analizlerine bırakıyor. Ancak burada önemli bir soru ortaya çıkıyor: İş güvenliği tamamen yapay zekaya bırakılabilir mi? Otomasyonun sağladığı hız ve doğruluk etkileyici olsa da insan faktörünün göz ardı edilmesi yeni riskler doğurabilir. Özellikle etik ve hukuki sorumluluklar açısından büyük tartışmalar kapıda. Bir iş kazasında sorumluluk kime ait olacak? Yapay zeka mı, işveren mi, yoksa sistem geliştiricileri mi?

Bunun yanı sıra, siber güvenlik tehditleri de giderek büyüyor. Yapay zeka destekli güvenlik sistemleri, kötü niyetli kişiler tarafından ele geçirildiğinde, kazaları önlemek yerine daha büyük felaketlere neden olabilir. Ayrıca, iş yerinde sürekli olarak çalışanları izleyen yapay zeka sistemleri mahremiyet tartışmalarını da beraberinde getiriyor.

Geleceğe hazırlıklı olmak için hem işverenler hem de çalışanlar yapay zeka konusunda bilinçlenmeli ve yeni teknolojiye adapte olmalı. İSG'nin geleceği, insan ve yapay zekanın birlikte çalıştığı hibrit bir modele dayanacak. Burada en önemli nokta, teknolojiyi bir tehdit olarak görmek yerine onu nasıl daha güvenli ve sürdürülebilir bir iş ortamı yaratmak için kullanabileceğimizi düşünmek olmalı.

Son düzlüğe girdik. Yapay zekanın getirdiği yeni dünyada, iş sağlığı ve güvenliği de bir dönüşüm geçirmek zorunda. Teknolojiye uyum sağlayanlar, geleceğin güvenli çalışma alanlarını oluşturacak.

Umut Elbir

İstanbul Bilgi Üniversitesi

Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölüm Başkanı

A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı