2025'in en önemli teknoloji trendleri: Yapay Zeka destekli her şey

Her yeni yıl, yaşamımıza yepyeni bir hız ve heyecan katıyor. Ancak 2025, bu hızın sadece bireyler için değil, tüm toplumlar ve endüstriler için dönüştürücü bir yıl olacağının sinyallerini veriyor. Teknolojinin en güçlü bileşeni olan yapay zeka, artık yalnızca bir araç değil, hayatımızın her köşesine dokunan bir ortak haline geldi. İş yapış biçimlerini yeniden yazan, sağlık hizmetlerinden eğitime kadar her alanda devrim yaratan bu yenilik, bizi kaçınılmaz bir gerçeklikle yüzleştiriyor: Yapay zeka ile yaşamayı öğrenmek bir seçenek değil, bir zorunluluk.

Ancak bu yeni dünyanın kapılarını aralarken, gözden kaçırmamamız gereken çok önemli bir sorumluluk var: Etik değerlerimizi korumak. Hızla büyüyen dijitalleşme ve otomasyon dalgası içinde, insanlığın kalbini ve vicdanını unutmadan hareket etmek, yalnızca teknolojiyi geliştirmekle değil, onu doğru kullanmakla mümkün. Geleceği şekillendiren yapay zeka uygulamaları, hayatımızı kolaylaştırırken yeni sorular ve endişeler de doğuruyor: Kararlarımızın bağımsızlığı, verilerimizin güvenliği ve insan dokunuşunun kaybolup kaybolmayacağı gibi...

2025, yapay zeka destekli teknolojilerin hayatımızdaki rolünü yeniden tanımlayacak bir dönüm noktası olabilir. Bu yazıda, yalnızca geleceğin yeniliklerine değil, aynı zamanda bu dönüşümün getirdiği fırsatlara ve beraberinde gelen risklere de ışık tutacağız. Teknolojiyle insanlığın kesişim noktasında neler olduğunu birlikte keşfetmeye hazır mısınız?

Aracı AI

Aracı yapay zeka, belirli hedeflere ulaşmak için otonom olarak kararlar almak ve eylemlerde bulunmak üzere tasarlanmış yazılım programlarını ifade eder.

Çalışma prensipleri; hafıza, planlama, çevresel algılama, araç kullanımı ve güvenlik kurallarına uyma gibi işlevlere dayanan çeşitli yapay zeka tekniklerinin birleşiminden oluşuyor ve bu sayede hedeflere bağımsız olarak ulaşmayı sağlıyor.

Otonom veya yarı otonom hareket etme yeteneği, BT yöneticilerinin üretken AI vizyonlarını gerçekleştirmelerine ve kuruluş genelinde üretkenliği artırmalarına yardımcı olma potansiyeline sahip. Ayrıca, en önemli kullanım durumları arasında çalışanları daha karmaşık teknik projelerde güçlendirmek, müşteri deneyimlerini otomatikleştirmek ve iç görü ve karar vermeyi iyileştirmek yer alıyor.

Gartner'a göre, "2028 yılına kadar günlük iş kararlarının en az %15'i, 2024'teki %0'dan artarak, aracı yapay zeka tarafından otonom olarak alınacak." (Kaynak gartner.com)

Üretken Yapay Zeka: Yardımcı pilotlardan akıl yürüten yapay zeka ajanlarına

Öğrenebilen ve yeni durumlara uyum sağlayabilen otonom akıllı sistemler, çeşitli sektörlerde giderek daha yaygın ve değerli hale geliyor. Yöneticilerin %70'i ve yatırımcıların (girişim sermayesi, özel sermaye ve ticari bankalar) %85'i, 2025 için en etkili üç teknolojiden biri olarak yapay zeka ajanlarını seçiyor.

AI Yönetim Platformları

Bu platformlar, yapay zeka sistemlerinin sorumlu ve etik bir şekilde kullanılmasını sağlayarak yönetilmesine ve kontrol edilmesine yardımcı olur. Bu, modellerin güvenlik ve uyumluluk standartlarını karşılarken güvenilir, şeffaf, adil ve hesap verebilir olmasını sağlar.

Yapay zeka daha fazla alana ve sektöre yayıldıkça önyargılar, gizlilik sorunları ve insan değerleriyle uyumlu olma ihtiyacı gibi riskler de artıyor. Bu nedenle, yapay zekanın belirli gruplara veya pazarlara zarar vermemesini veya onları manipüle etmemesini sağlamak kritik önem taşıyor.

Potansiyel zararların değerlendirilmesine yardımcı olacaklar, yaşam döngüsü boyunca tüm kontrollerin takip edilmesini sağlamak için modelleri yönetişim süreçleri boyunca yönlendirecekler veya performanslarını izleyecekler, karar alma süreçlerini denetleyecekler ve operasyonlarının standartlara uygun olmasını sağlayacaklar.

Kuantum Üsleri ve Kuantum Güvenliği

Kuantum bilişiminde son aylarda yaşanan gelişmeler göz önüne alındığında, artık bu teknolojinin en acil tehditlerini azaltırken aynı zamanda tüm avantajlarından yararlanmaya hazırlanmanın zamanı geldi.

Kübitlerin ortaya çıkışı, kuantum bilgisayarların geleneksel bilgisayarların çok uzun süreceği veya yapamayacağı hesaplamaları yapmasını sağlıyor. Dünya çapındaki şirketler ve hükümetler bunların geliştirilmesine milyonlarca yatırım yapıyor ve Qureca'ya göre, pazarlarının 2040 yılına kadar 106 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

Ancak yakında gerçeğe dönüşecek olan bu atılım, birçok geleneksel kriptografik yöntemi geçersiz kılabilir ve veri güvenliği için bir risk oluşturabilir. Bu tehdit, kuantum şifre çözmeye karşı koruma sağlayan "Post-Kuantum Kriptografi"ye hazırlanma ihtiyacını hızlandırdı.

Bu PQC, kuantum bilgisayarlardan gelebilecek potansiyel tehditlere karşı güvenliği sağlamak, değerli fikri mülkiyeti siber tehditlerden korumak, hassas verileri korumak için sistemler hazırlamak veya şifrelenmiş mesajların, sözleşmelerin ve operasyonel verilerin kuantum yeteneğine sahip saldırganlar tarafından ele geçirilememesini veya şifresinin çözülememesini sağlamak için kullanılan kriptografik yöntemleri ifade eder.

İklim Teknolojisi

İnsanların çevreye verdiği zararı bir ölçüde azaltmayı veya tersine çevirmeyi ve karbon emisyonlarını düşürmeyi amaçlayan teknoloji, 2025 yılında kilit rol oynayacak.

Son yıllarda elektrikli otomobillerin yaygınlaşmasından karbon yakalama ve depolama alanındaki gelişmelere kadar birçok alanda önemli ilerlemeler gördük.

Enerji tüketimini ve karbon ayak izini en aza indiren enerji açısından verimli bilgi işlemin uygulanması büyüyen bir trend haline gelmeye hazırlanıyor. GPU'lar, nöromorfik bilgi işlem ve kuantum bilgi işlem gibi yeni bilgi işlem teknolojileri önümüzdeki on yılda enerji verimliliğinde çok ihtiyaç duyulan iyileştirmeler sağlayacak.

Bu teknolojiyle veri merkezi maliyetlerini ve enerji tüketimini azaltmak, sürdürülebilir ürünler geliştirmek veya ofis ağlarındaki tüketimi azaltmak için akıllı enerji yönetim sistemleri kullanmak mümkün olacak.

Yeni nesil tedarik zinciri: Çevik, daha yeşil ve yapay zeka destekli

Giderek daha karmaşık ve genellikle öngörülemez piyasa koşullarıyla karşı karşıya kalan kuruluşlar, tedarik zincirlerinin verimliliğini, dayanıklılığını, çevikliğini, daireselliğini ve sürdürülebilirliğini iyileştirmeye odaklanıyor. Yapay zeka, veri, blok zinciri, IoT ve karasal-uydu ağı bağlantısı gibi teknolojilerin hepsi küresel lojistikte iyileştirmeler elde etmede rol oynayacak.

Yapay zekadaki artış nükleer canlanmayı tetikliyor

Yapay zeka ve diğer yüksek enerji teknolojilerinin enerji taleplerini karşılamak için temiz, güvenilir güce olan artan ihtiyaçla birlikte, nükleer enerji 2025 ve sonrasında önemli bir rol oynamaya hazır. 2025'in küçük modüler reaktörlerin (SMR'ler) ilerlemesi için önemli bir yıl olacağına inanıyoruz.

Teknolojinin ve İnsanlığın Kesişim Noktası

İnsan ve Makine Zekasının Birleşmesi

Yapay zeka modellerinin artan karmaşıklığı, sohbet robotlarıyla etkileşimlerin ayrımını tespit etmeyi zorlaştırıyor. Aslında, Kaliforniya Üniversitesi, San Diego tarafından yakın zamanda yapılan bir araştırma, katılımcılardan beş dakikalık bir metin tabanlı sohbet yapmaları istendiğinde, yalnızca %67'sinin insanları doğru şekilde tanımladığını gösteriyor. %50'si ChatGPT 3.5'i insan olarak tanımladı ve %54'ü GPT-4'ü insan olarak tanımladı.

Üretken yapay zeka, birçok farklı yöntemle dijital ikizler yaratma yeteneğine sahip ve bunun sonucunda küresel pazar katlanarak büyüyor. Synthesia'ya göre 2020'de 10 milyar dolardan 2030'a kadar 530 milyar dolara çıkması bekleniyor.

"Dijital insanlar" tarafından yaratılan bu iş fırsatları, birçok sektör üzerinde çok olumlu bir etkiye sahip olacak ve günlük işlerimizde bize yardımcı olacak, yeteneklerimizi artıracak ve hayatlarımızı iyileştirerek üretkenliğimizi ve daha iyi karar alma yeteneğimizi artıracaktır. Tüm bunlar, etik ve sorumlu yapay zekanın gelişimini her zaman akılda tutarak.

Hibrit Bilişim

Bu tür bilgi işlem, karmaşık hesaplama problemlerini çözmek için çeşitli teknolojileri (CPU, GPU, uç cihazlar, ASIC'ler, vb.) birleştirir. Ana amacı, her teknolojinin güçlü yanlarını kullanan hibrit bir ortam yaratmaktır.

Hibrit bilişimin gücü, şirketlerin yıkıcı etki yaratmak için fotonik, biyoenformatik, nöromorfik ve kuantum sistemleri gibi yeni teknolojilerden yararlanmalarını sağlamasıdır. En belirgin örneği, karmaşık sorunları çözmek için gelişmiş bilişim, ağ ve büyük ölçekli depolama gerektiren üretken yapay zekadır.

Diğer avantajlar arasında maliyet etkin ölçeklenebilirlik, iyileştirilmiş veri güvenliği ve uyumluluğu, üretim için yerel ortamların güvenliğini korurken en son bulut araçlarından yararlanılarak hızlandırılmış inovasyon ve geliştirme yer alıyor.

Mekansal Hesaplama

Gerçek ve dijital dünya arasındaki yakınlaşmayı birkaç yıldır gözlemliyoruz; ancak sürükleyici, gerçekçi ve sezgisel deneyimler gelişmeye ve önem kazanmaya devam edecek.

Artırılmış Gerçeklik, Karma Gerçeklik ve Yapay Zeka alanlarındaki gelişmeler sayesinde oyun, sağlık, e-ticaret gibi farklı sektörlerde sürükleyici dijital ortamlar yaratılıyor.

Ayrıca 5G'nin yaygınlaşması veya Apple Vision Pro veya Meta Quest 3 gibi gelişmiş ve daha uygun fiyatlı cihazlar ya da Nvidia ve Qualcomm gibi büyük şirketlerin yatırımları talebi artırıyor ve yeni iş modelleri için fırsatlar yaratıyor.

Ana kullanım durumları, daha etkili ve etkileşimli uzaktan toplantılar için sürükleyici işbirliğinden, beceri edinimini ve hafızada tutmayı iyileştiren gerçekçi simülasyonlarla eğitime , alışveriş deneyimini devrim niteliğinde değiştiren ve etkileşimi ve satışları artıran sanal asistanlara kadar uzanıyor.

Yapay zeka destekli çok işlevli robotlar

Bu robotlar, insan talimatlarını veya örneklerini izleyerek farklı görevler gerçekleştirebilen makinelerdir. Özellikle üretim ve depolama sektörlerinde artan işgücü maliyetleri ve daha yüksek karlılık talebi nedeniyle yükselen bir trend haline gelmeye hazırlanıyorlar.

Bu robotlar, kapsamlı yetenekleri ve erişilebilirlikleri nedeniyle esneklik ve maliyet etkinliği sağlar . Ayrıca, malları toplama, paketleme ve taşıma gibi görevleri gerçekleştirirken, sağlık hizmetlerinde (malzeme teslimi, hasta hareketliliğine yardımcı olma veya alanları dezenfekte etme), ekipmanı incelerken, rutin bakım görevlerini gerçekleştirirken ve uzak veya tehlikeli ortamlarda arızaları onarırken de çok faydalıdırlar.

Endüstriler, üretkenliği ve güvenliği artırmak için işbirlikçi robotlar veya kobotlar ve AI destekli robotik kullanıyor. Robotlar daha özerk hale geldikçe ve AI karmaşık karar alma rolleri üstlendikçe, iş yerindeki geleneksel otorite yapısı değişebilir. İnsan ve makine arasındaki çizginin belirsizleştirilmesi

Verinin Değeri

Bu, daha önce gördüğümüz bir trend ancak önümüzdeki aylarda ve yıllarda ivme kazanmaya devam edecek. Bunun nedeni basit: Veri, bir şirket için en önemli varlıklardan biridir ve iyi bir şekilde kullanılması, rekabete karşı farklılaştırıcı bir faktör olabilir . Ayrıca, çok hızlı büyüyen yapay zeka gibi diğer teknolojilerin geliştirilmesi için de önemli bir unsurdur.

Uygun veri yönetimi, GenAI projelerinde değer yaratmanın önündeki başlıca engellerden biri olmaya devam ediyor. Aslında, bir McKinsey anketine göre, katılımcıların %70'i, veri kalitesiyle ilgili sorunlardan, veri yönetimi için süreçlerin tanımlanmasına ve yeterli eğitim verisinin kullanılabilirliğine kadar uzanan, verileri AI modellerine entegre etmede zorluklar yaşadı.

Bu nedenle, Veri Odaklı bir strateji izlemek, şirketlerin yeni müşteri deneyimleri yaratmasına, operasyonlarını hızlandırmasına, yeni pazar fırsatlarından yararlanmasına ve öngörülemeyen bir olay meydana geldiğinde yön değiştirme çevikliğine sahip olmasına yardımcı olur.

Küresel Siber Güvenlikte AI ve Gen AI: Yeni savunmalar, yeni tehditler

Yapay zeka, siber güvenliği ve siber tehditleri dönüştürüyor. Endüstri yöneticileri, siber güvenlikte AI ve Gen AI'yı 2025 için 60'tan fazla trend arasından en üst sıradaki trend olarak sıraladı.

Siber tehditler 2025 yılında da işletmeler için büyük bir endişe kaynağı olmaya devam edecek, ancak bu tehditlerin büyüklüğü aynı zamanda topluma, ulusal güvenliğe ve kamu emniyetine de sıçrayacak.

Son aylarda enerji şebekeleri, sağlık altyapıları ve seçim sistemleri gibi kritik altyapılara yönelik saldırılarda artış gördük. Bu nedenle 2025'in siber güvenlik altyapılarına yatırım ve istihbarat paylaşımı ve işbirlikçi savunma stratejileri geliştirmek için devletler ve şirketler arasındaki iş birliği açısından tarihi bir dönüm noktası olması çok önemlidir .

Yapay zekadaki son gelişmeler, saldırıları tespit etme ve önleme konusunda kritik öneme sahip olacak, ancak siber suçlular tarafından sahte amaçlar için bir araca dönüştürülmesi için kullanımına da odaklanılmalıdır. Bu nedenle siber güvenlik, şirketler için çözülmesi gereken bir sorun olmaktan çıkacak ve ulusal ve küresel düzeylerde güvenliğin temel bir unsuru haline gelecektir.

2025, teknolojinin insan hayatına dokunduğu, sınırları yeniden çizdiği bir yıl olacak. Ancak bu dönüşümün gerçek anlamda bir başarıya dönüşmesi, yalnızca inovasyonla değil, bu inovasyonun sorumlu ve etik bir şekilde uygulanmasıyla mümkün. Yapay zekanın sunduğu sınırsız potansiyel, ancak insanlık değerlerimizi koruyarak bir geleceğe ışık tutabilir. Bu süreçte hepimize düşen görev, yalnızca teknolojiyle uyumlanmak değil, onun yönünü doğruya çevirecek iradeyi göstermek. Unutmayalım ki teknoloji, insanlığın hizmetinde olduğunda gerçek bir anlam kazanır. Şimdi bu heyecan verici yolculuğun parçası olma zamanı!

Yeşim Mutlu

"Metin ve görsel düzenlemede Üretken Yapay Zeka (AI) teknolojisi kullanılmıştır."